Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZiAŁ31ROLAFiNANSÓWWTWORZENiU,WYMiANiEiPODZiALEPRODUKTUSPOŁECZNEGO
szkoły4:szkoławVirginii-reprezentowanaprzezJ.M.Buchanana,szkoławChicago
-reprezentowanaprzezG.Stiglera,G.Beckera,S.Peltzmana,R.A.PosneraiW.Lan-
desaiszkołaRochester-reprezentowanaprzezW.Rikera,P.Ordeshooka,K.Shepsle’a,
P.AransonaiB.Weingasta.
Systematykętematówporuszanychprzezteoretykówwyborupublicznegoprzedstawił
J.Wilkin,którywyodrębniłnastępującezagadnienia5:
problematykęzwiązanązgłosowaniem,
problemywyboruwwarunkachdemokracji,
teorięumowyspołecznejiładukonstytucyjnego,
ekonomicznąteorięwładzyustawodawczej,wykonawczejisądowniczej,
teorięgrupinteresuikoalicjidystrybucyjnych,
teoriępogonizarentą.
WedługS.Owsiakaotym,czydanedobromacharakterpubliczny,czyprywatny,
decydujądwakryteria6:
kryteriumużyteczności(kryteriumspołeczne),
kryteriumodpłatności(kryteriumekonomiczne).
Jeślichodziokryteriumużyteczności,tokorzyścizdobraprywatnegoograniczają
sięnajczęściejdojednejosoby,niekiedydokilkuosób.Występujetutajtzw.zjawisko
rywalizacjimiędzyużytkownikamidanegodobra.Wdostępiedodóbrpublicznych
rywalizacjaobywateliokorzystaniezdanegodobranieistnieje.
Dokonująccharakterystykidóbrpublicznych,należytakżedokonaćpodziałuna:
czystedobrapubliczneoraz
dobrapubliczne.
Czystedobrapublicznecharakteryzująsięzerowąmożliwościąwykluczenia(ko-
rzystanieztychdóbrprzezjednąosobęniepowodujezjawiskaniemożnościkorzystania
zniegoprzezinną,anawetprzezwieleosób).Ponadtoczystedobrapubliczneodzna-
czająsięzerowymkosztemkrańcowymużycia,cooznacza,żeudostępnienieichinnym
dodatkowymkonsumentomniepowodujewzrostukosztówdlatychdotychczasowych.
Przykładamitakichdóbrsą:obronanarodowa,bezpieczeństwo,telewizjapubliczna,
ochronaprzeciwpożarowa,atakżenajczęściejniewyczerpywalneelementyśrodowi-
4J.Wilkin,Teoriawyborupublicznegohomooeconomicuswsferzepolityki,[w:]J.Wilkin(red.),
Teoriawyboru.Wstępdoekonomicznejanalizypolitykiifunkcjonowaniasferypublicznej,Wydawnictwo
NaukoweScholar,Warszawa2005,s.17-18zaS.Heciak,Teoriawyborupublicznegoaekonomiczna
analizafunkcjonowaniasferypublicznej,AkademiaEkonomiczna,Poznań2008,s.9.
5Ibidem.
6S.Owsiak,Finansepubliczne...,op.cit.,s.28.
86