Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Analitycznateoriaprawazperspektywymetaflozofcznej
73
wtedy,gdybywskutekjakiegośkataklizmucałaludzkośćwymarła),otyleprawo
jestniezależneodumysłutylkowsłabymsensie(Kramer2007,s.6).Jegoistnienie
niezależybowiemodprzekonańjakiejkolwiekindywidualnejosoby(którawszak
możeniewiedzieć,żeprawoistnieje,bądźnieposiadaćpojęciaprawa)-zależyod
kolektywnejświadomości.Wynikaztego,żeistnieniekolektywnejświadomości
jestmetafizycznymwarunkiemistnieniaprawa,aświadomośćta,przynajmniej
wpewnejmierze,wyznaczawłaściwościprawa.Badającprzekonaniaskładające
sięnatęświadomość(czylipowszechnieakceptowanetruizmynatematprawa),
uzyskujemywiedzędotyczącąnaturyprawa,awięczespołujegoistotowychwłaści-
wości.Dlategoteżodróżnienieumiarkowanejinieumiarkowanejanalizypojęcio-
wejniemazastosowaniadoanalizypojęćoznaczającychinstytucjonalneartefakty
społeczne.Alternatywniemożnapowiedzieć,żeumiarkowanaanalizaprowadzi
donieumiarkowanychrezultatów.
Ztakimujęciemłączysię,rzeczjasna,całyszeregtrudności.Pierwszaznich
dotyczyidentyfikacjitruizmów,któremająstaćsiępodstawąanalitycznejteorii
prawa.Trudnojestodnaleźćtakieprzekonanianatematprawa,któresąpowszech-
niepodzielane,ajeżelinawettakieprzekonaniaistnieją,toichzbiórjestbardzo
nieliczny.Pewneprzekonania,uznanezatruizmyprzezjednych,przezinnychsą
odrzucane(naprzykład:nNiesprawiedliwanormaniejestnormąprawną”).Jeżeli
porównamykilkazbiorówtruizmów,którestanowiąpunktwyjściarozmaitych
teoriiprawa,to,popierwsze,zapewnebędziemyskłonniodrzucićniektóreznich
i,podrugie,zbiorytebędąsięistotnieróżnić.Możnasądzić,żeróżnicedotyczące
identyfikacjitruizmówwyjaśniająpowstawanietakzwanychsporówteoretycznych
wprawoznawstwie(Dyrda2017).Kolejnezagadnienietopytanie,najakiejpod-
stawietruizmytemajązostaćwyodrębnione,awszczególnościjakiejestźródło
wiedzyfilozofaotym,żepewneprzekonanieobjętejestkolektywnąświadomością.
Wpraktycefilozofprawaodwołujesiędoswoichintuicji.Prowadzitodobardzo
kontrowersyjnegozagadnieniaroliintuicjiwfilozofii.Problemówtych,zuwagi
naograniczoneramytegoopracowania,niejestemwstanieomówić.
Bibliografa
AustinJ.(1994),TeProvinceofJurisprudenceDetermined,Cambridge:CambridgeUniversity
Press.
BanaśP
.(2019),TruthandTruth-MakersinLegalDiscourse,nieopublikowanapracadoktorska,
Kraków2019.
BurazinL.(2018),LegalSystemsasAbstractInstitutionalArtifacts,w:L.Burazin,K.E.Himma,
C.Roversi(red.),LawasArtifact,Oxford:OxfordUniversityPress,s.112-135.
DworkinR.(2006),Imperiumprawa,przeł.J.Winczorek,Warszawa:WoltersKluwer.
DyrdaA.(2010),Argument„semantycznegoukąszenia”ateoriaprawaJerzegoWróblewskiego,
nArchiwumFilozofiiPrawaiFilozofiiSpołecznej”1,s.27-49.
DyrdaA.(2017),Sporyteoretycznewprawoznawstwie.Perspektywaholistycznegopragmatyzmu,
Warszawa:Scholar.
