Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
Kosmopolityzmjakoidea
JuliaWrede
ImmanuelKantwPomysłachdoujęciahistoriipowszechnejwaspekcieświato-
wym1piszeorozumnymduchuprzyrody,któryformujerelacjepomiędzy
narodamiwtakisposób,żetworząonedoskonały,harmonijnyzwiązek,
wktórymrealizująsięnajwyższezałożeniamoralneispołeczne.Przyroda,
dążącdonajwyższegocelu,jakimjestrealizacjazasadrozumuwśród
wszystkichnarodów,atakżedoskonaleniejednostek,skłanianarodyiich
członkówdobudowaniaponadnarodowejwspólnoty,dziękiktórejurze-
czywistnisięideasamodoskonaleniairealizacjidobramoralnego.Według
filozofazKrólewcaczłowiekjestwstaniezrealizowaćteceletylkowe
wspólnocie-itowspólnocieszerszejniżnaródczypaństwo.Realizacja
celówprzyrodymożeprzebiegaćtylkonapoziomiewychodzącympoza
ramypaństwowe,przekraczającymbarierynarodówispołeczeństw
.
ZdaniemKantanajlepszą,najwyższąrealizacjączłowieczeństwajest
oczywiściestworzeniespołeczeństwaobywatelskiego.Tylkowspołeczeń-
stwie,itowtakim,wktórympanujenajwiększawolność,przyrodamoże
osiągnąćswójcelnajwyższy.Coszczególniewartepodkreślenia,Kantuważa,
żeosiągnięcietychcelówmożliwejestjedyniepoprzezstworzenieponadnaro-
dowegozwiązku-relacjispołecznych,któreprzekraczajągranicenarodowe
2
.
Kosmopolityzmwięc,wedługKanta,tozwiązeknarodów,atakże
związekobywateliwszystkichnarodów,poprzezktóryprzyrodaurzeczy-
wistniaswojenajwyższecelezwiązanezrozwojemirealizacjąrozumu.
Jesttozwiązekzarównoświadomych,prawowitychobywatelinarodów,jak
iwolnych,kreatywnych,realizującychcelemoralnejednostek,którewspól-
nie-bardziejlubmniejświadomie-dążądourzeczywistnienianajwyż-
szegoceluprzyrody,czylistworzeniaidealnejharmoniimoralnejwświecie.
Kanttworzykosmopolitycznąwspólnotęcelów,wktórejpodstawą
relacjisąwspólnewartościimoralność.Jesttowspólnota,którejtożsa-
mośćzasadzasięnakwestiachmetafizycznych,dążeniudowypełnienia
celówmoralnych;wspólnotabędącarealizacjąwartości,którewykraczają
pozapartykularyzmyzarównojednostkowe,jakiteobecnepomiędzy
wspólnotami,społeczeństwami,narodami.
Zwizjikrólewieckiegofilozofawyłaniasięspołeczeństwoponadspołe-
czeństwami,wspólnota,któramatworzyćponadpaństwowybyt,niezależnie
1
I.Kant,Pomysłydoujęciahistoriipowszechnejwaspekcieświatowym,przeł.J.Waloch,Comer,
Toruń1995.
2
Tenże,Dowiecznegopokoju:projektfilozoficzny,w:tenże,Oporzekadle:tomożebyćsłusznewteorii,
alenicniejestwartewpraktyce;Dowiecznegopokoju:projektfilozoficzny,przeł.M.Żelazny,Comer,
Toruń1995.
