Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
możewrazzupływemczasuizmianamispołecznymi,kulturowymioraz
historycznymiulega/ulegająmodyfikacji?Oczywiściepodjęciepróbyod-
powiedzinatepytaniaskazujezgórynawpadnięciewpułapkękolejnej
flosobistejiopisowejdefinicji”,któramożesięokazaćfldośćnieprecyzyj-
na”,aleniesposóbteżpisaćotradycjikinanoirwtwórczościbraciCoen,
próbytakiejniepodejmując,niedecydującsięnausystematyzowanieoraz
uporządkowaniazwiązanychzkategoriąnoirikinemnoirmetodologicz-
nychproblemów.Niejestmoimcelemostatecznerozwiązaniesporówte-
oretykówihistorykówkinapoprzezstworzenieholistycznejdefinicjikina
noir,którejzakwestionowaćsięnieda.Niejesttomożliwechoćbyprzez
wzglądnarozległośćzjawiska,aleprzedewszystkimzpowoduwciąż
dokonującegosięorazmodyfikującegojegooblicze–takżewmomencie
pisaniatychsłów–rozwoju.Sceptycyoczywiściemogąpowiedzieć,że
jeślizjawiskazdefiniowaćsięnieda,tooznaczato,żeononieistnieje.Jeśli
więcnieistniejedefinicjanoir,toniemakinanoir,ajestjedyniepuste,do
niczegonieodsyłającepojęcie,którezostałostworzonezpotrzebysyste-
matyzowaniazjawisk(acozatymidzie–świata)lubzchęciwyrażenia
sprzeciwuwobecmożliwościnieistnieniaadekwatnychdoichopisania
kategorii.Niemawięcinnegowyjściajakflwpaśćwpułapkę”istawia-
jącodpórniedowiarkom,porazkolejnypodążyćszlakiemdefinicyjnych
prób,szlakiemjużwielokrotnieprzemierzonym,wiodącym,jeślinieku
doskonałejdefinicji,toprzynajmniejwjejokolice.Większymgrzechem
jestbowiemcałkowitezaniechaniepróbwobliczuistnieniaprzesłanek
(czyliniepodważalnegoistnieniagrupyfilmów,którełączypewnawspól-
nacecha)niżichniedoskonałość.
Określenienoirjestobecnienajczęściejwykorzystywanejakokatego-
riakrytyczna,stosujesięjedoopisuwielurodzajówtekstówiwytwo-
rówkulturyorazsztuki.Odnoszonejestonozarównodoliteratury,jak
imalarstwa.Noirmogąbyćtakżegrykomputerowe,serialetelewizyjne,
komiksy,anawetbiżuteria.Nieulegajednakwątpliwości,żepojęcieto
jestnajsilniejzwiązanezfilmemitonagrunciefilmowejtradycjiwłaś-
niejegoznaczeniowyzakresorazimplikacjeuległykodyfikacji.Termin
tenwhistoriikinamazresztąnietylkocharakteropisowyiwartościują-
cy,awięckrytycznywłaśnie,lecztakżebardziejprecyzyjny,historyczno-
-filmowy,odsyłającydokonkretnegookresuwrozwojudziesiątejmuzy.
Filmnoirtonurtwkinematografiiamerykańskiejlatczterdziestychipięć-
dziesiątych.Jednocześniesamopojęciejestużywanetakżewodniesieniu
dodziełfilmowychpowstałychpozawskazanymokresem.Wzwiązku
zpowyższymwartoprzyjrzećsięróżnorodnymzakresomznaczeniowym
kategoriinoir,wszczególnościuwzględniającsposóbjejfunkcjonowania
wfilmoznawstwie.
28
