Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1998,s.10–13)definiowałżycieduchoweprzezpryzmatterminu
„duch”,wyróżniającczteryróżnetypologie.Pierwszadefinicja
odnosiłasiędoduchajakotchnienia,biologicznegoobjawużycia
organizmu.Wrazzostatnimtchnieniemzczłowiekaduch(dusza)
ulatywałwnieokreślonąprzestrzeń.Duchoddzielonyodciałanie
stawałsięjednakniematerialnązjawą,aleprzeoblekałsięwinną
subtelnąmaterię,którejjednakniemożnabyłoanidotknąć,anitym
bardziejuchwycić.Drugierozumienieprzenosiłowspomnianezjawy
doświataspirytyzmu–świataduchówodzianychwciałaastralne,
dziękiktórymmogąsiękomunikowaćzeświatemludziżywych.
Trzecierozumieniepojęcia„duch”dotyczyłowewnętrznego
Jakażdegoczłowieka.Przeciwstawiałoonoświatzmysłowy
–subiektywny,rozumianyprzezGrekówjakodoxa–światowi
intelektuiwolnejwoli–episteme.Mógłbyćjednaktakżeświat
emocji,jeżelinapędzałygowartościplatońskiegoświataidei.
Ostatnierozumienieodnosiłosiędoduchajakosynonimuterminu
„kultura”–heglowskiejsyntezypomiędzyświatemprzyrody
iświatemidei.JakzauważałNawroczyński(1947,za:Wołoszyn,
1998,s.10–13),mimożewewspółczesnejnauceheglowskie
definicjeduchasubiektywnegoiobiektywnegouległyprzemianie,
dałyjednakpodwalinypoddzisiejsze,filozoficznerozumienie
kultury–zakorzeniająceczłowiekawświecieczynnościtwórczych,
kulturalnych(moralnych),skierowanychnaniekonieczniematerialny
cel.
Osobniczywymiarbytowaniazakorzenionywprzyrodzie
(natura),wspieranyprzezrozmyślnąiracjonalnądziałalność
(kultura),otwartynawartościtranscendentne(wiara),budujenam
obszarzainteresowańfilozofiikultury.Jeżeliczłowiekwdanym
społeczeństwiemamożliwośćpełnegorozwoju–intelektualnego,
moralnego(duchowego)iartystycznego–todopierowtedymożemy
mówićowysokimpoziomiekulturalnymdanejspołeczności.Jeżeli
jednakktóryśzaspektówpoznaniajestzaniedbywany,towówczas
kulturadanegospołeczeństwamożepsućczłowieka,stale
utrzymującgowfazie„bytuwybrakowanego”.Są,byłyizapewne
będącywilizacje(ustroje,idee)zagrażająceczłowiekowi,uderzające
wjegorodzinnymir,naród,wiarę,blokującerozwójumysłowy,
anawetdemoralizujące(np.faszyzm,komunizmczysocjalizm).
Istniejąjednakkryteriaobiektywne,wynikającezfilozoficznej
analizyludzkiejnatury,potrafiąceocenić,którekulturyubogacają
światwartości,aktórestająsięprzyczynkiemwynaturzonych
