Farmakologia

Grażyna Rajtar-Cynke

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-4948-0

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

526

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Rajtar-Cynke, Grażyna. Farmakologia. Red. . Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2014, 526 s. ISBN 978-83-200-4948-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Rajtar-Cynke, G.

T1 Farmakologia

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

PP Warszawa

YR 2014

SN 978-83-200-4948-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 146089, author = "Rajtar-Cynke, Grażyna", editor = "", title = "Farmakologia", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2014", address = "Warszawa", isbn = "978-83-200-4948-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Rajtar-Cynke, Grażyna

ED -

TI - Farmakologia

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY - Warszawa

PY - 2014

SN - 978-83-200-4948-0

ER -

Netografia (standard APA):

Rajtar-Cynke, Grażyna. Farmakologia [baza danych online] Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2014 [dostęp: 10 09 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/farmakologia-grazyna-rajtar-cynke-146089.

farmakologia, leki, podręcznik farmakologii, zastosowanie leków

To już kolejny, uaktualniony podręcznik „Farmakologia” adresowany do studentów wydziałów pielęgniarstwa i nauk o zdrowiu. Przedstawiono w nim ogólne zagadnienia dotyczące leków, podstawowe wiadomości z zakresu farmakokinetyki i farmako...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-4948-0

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

526

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa 8
1. Podstawy farmakologii ogólnej – Elżbieta Nowakowska18
1.1. Lek18
1.1.1. Pochodzenie leku, nazewnictwo18
1.1.2. Postacie leków19
1.1.3. Dawki leków i dawkowanie19
1.1.4. Sposoby wprowadzania leków do organizmu21
1.1.5.Źródła informacji o lekach22
1.1.6. Podstawowe informacje o sposobie zapisywania leków22
1.2. Podstawy farmakokinetyki26
1.2.1. Podstawowe pojęcia farmakokinetyczne30
1.3. Podstawy farmakodynamiki32
1.3.1. Działanie leków32
1.3.2. Mechanizmy działania leków34
1.3.3. Interakcje leków36
1.4. Podstawy farmakoekonomiki39
2. Leki wpływające na układ autonomiczny, nerwy obwodowe i mięśnie42
2.1. Leki wpływające na układ przywspółczulny – Róża Julia Wiśniewska, Konstanty Wiśniewski44
2.1.1. Leki pobudzające czynność układu przywspółczulnego (leki cholinomimetyczne)45
2.1.2. Leki hamujące czynność układu przywspółczulnego (cholinolityki, parasympatykolityki)48
2.2. Leki wpływające na układ współczulny – Róża Julia Wiśniewska, Konstanty Wiśniewski51
2.2.1. Leki pobudzające układ adrenergiczny (sympatykomimetyki)53
2.2.2. Leki hamujące czynność układu współczulnego59
2.3. Leki wpływające na zwoje układu autonomicznego – Róża Julia Wiśniewska, Konstanty Wiśniewski63
2.3.1. Leki porażające zwoje (ganglioplegica)64
2.4. Leki wpływające na zakończenia ruchowe – Maria Sieklucka-Dziuba, Jacek Dziuba65
2.4.1. Leki porażające zakończenia ruchowe (zwiotczające)65
2.4.2. Leki pobudzające zakończenia ruchowe67
2.5. Leki znieczulające miejscowo – Waldemar A. Turski68
2.6. Leki spazmolityczne – Waldemar A. Turski73
2.6.1. Leki miolityczne – pochodne izochinolinowe74
2.6.2. Leki cholinolityczne o silnym działaniu miolitycznym75
2.6.3. Inne leki76
2.6.4. Leki pochodzenia roślinnego o działaniu spazmolitycznym76
3. Leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy – Maria Sieklucka-Dziuba, Jacek Dziuba77
3.1. Leki znieczulenia ogólnego77
3.1.1. Premedykacja farmakologiczna77
3.1.2. Wziewne środki znieczulenia ogólnego78
3.1.3. Dożylne Środki znieczulenia ogólnego81
3.2. Leki przeciwbólowe – Leszek Szadujkis-Szadurski, Katarzyna Szadujkis-Szadurska83
3.2.1. Opioidowe leki przeciwbólowe85
3.2.2. Nieopioidowe leki przeciwbólowe95
3.3. Leki psychotropowe100
3.3.1. Leki przeciwlękowe (anksjolityczne) – Grazyna Ossowska, Izabela Zakrocka100
3.3.2. Leki neuroleptyczne – Grażyna Ossowska, Magdalena Idziak108
3.3.3. Leki przeciwdepresyjne – Grażyna Ossowska, Izabela Zakrocka118
3.4. Leki nasenne i uspokajające – Grażyna Ossowska, Magdalena Idziak127
3.4.1. Barbiturany128
3.4.2. Pochodne benzodiazepiny129
3.4.3. Nowe leki nasenne130
3.4.4. Inne leki nasenne130
3.4.5. Leki uspokajające roślinne i sole bromu132
3.5. Leki przeciwpadaczkowe – Stanisław J. Czuczwar133
3.5.1. Charakterystyka padaczki133
3.5.2. Leki przeciwpadaczkowe136
3.5.3. Zasady stosowania leków przeciwpadaczkowych144
3.5.4. Leki stosowane w leczeniu stanu padaczkowego145
3.6. Leki stosowane w chorobach neurodegeneracyjnych – Stanisław J. Czuczwar146
3.6.1. Leki stosowane w chorobie Parkinsona146
3.7. Leki cucące – Stanisław J. Czuczwar 148
3.6.2. Leki stosowane w innych schorzeniach neurodegeneracyjnych148
4. Zależności lekowe i narkomanie – Grażyna Rajtar-Cynke150
4.1. Leki wywołujące uzależnienia155
4.1.1. Narkotyczne leki przeciwbólowe155
4.1.2. Leki nasenne156
4.1.3. Kokaina157
4.1.4. Inne leki o właściwościach uzależniających157
4.2. Inne substancje o działaniu uzalezniającym158
4.2.1. Związki o działaniu halucynogennym158
4.2.2. Amfetaminy i inne związki o działaniu pobudzającym158
4.2.3. Pochodne kannabinolu159
4.2.4. Środki stosowane drogą wziewną160
4.3. Używki wywołujące uzależnienia161
4.3.1. Alkohol etylowy161
4.3.2. Nikotyna164
5. Związki endogenne i leki wpływające na procesy regulacyjne organizmu167
5.1. Hormony – Piotr Tutka, Maria Kozicka167
5.1.1. Hormony podwzgórza – Piotr Tutka168
5.1.2. Hormony przysadki mózgowej – Piotr Tutka170
5.1.3. Hormony tarczycy. Leki przeciwtarczycowe. Związki jodu – Piotr Tutka177
5.1.4. Hormony kory nadnerczy – Piotr Tutka181
5.1.5. Hormony i leki wpływające na gospodarkę weglowodanową – Piotr Tutka187
5.1.6. Hormony i inne czynniki wpływające na gospodarkę wapniowo-fosforanową – Piotr Tutka194
5.1.7. Hormony płciowe – Maria Kozicka197
5.1.8. Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) – Maria Kozicka208
5.1.9. Doustne Środki antykoncepcyjne – Maria Kozicka209
5.2. Witaminy i pierwiastki Śladowe – Zdzisław M. Kleinrok, Grażyna Rajtar-Cynke212
5.2.1. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach213
5.2.2. Witaminy rozpuszczalne w wodzie217
5.2.3. Preparaty wielowitaminowe224
5.2.4. Pierwiastki Śladowe224
5.3. Autakoidy – Maria Rutkowska226
5.3.1. Histamina i leki przeciwhistaminowe226
5.3.2. Prostanoidy, leukotrieny235
5.3.3. Tlenek azotu237
5.3.4. Serotonina238
5.3.5. Angiotensyna239
5.4. Leki przeciwzapalne – Leszek Szadujkis-Szadurski, Katarzyna Szadujkis-Szadurska241
5.4.1. Niesteroidowe leki przeciwzapalne241
5.4.2. Inne leki stosowane w reumatoidalnym zapaleniu stawów252
5.4.3. Leki stosowane w leczeniu dny258
5.5. Leki moczopędne – Bogusław Czerny260
5.5.1. Tiazydy i leki tiazydopodobne261
5.5.2. Diuretyki pętlowe262
5.5.3. Leki moczopędne oszczędzające potas262
5.5.4. Inne leki264
6. Leki stosowane w chorobach układu krążenia265
6.1. Leki stosowane w niewydolności serca – Jerzy Wójcicki265
6.1.1. Glikozydy nasercowe265
6.1.2. Leki rozszerzające naczynia krwionośne271
6.1.3. Leki moczopędne w niewydolności krążenia272
6.1.4. Inne leki zwiększające kurczliwość serca273
6.1.5. Leki β-adrenolityczne w niewydolności krążenia274
6.1.6. Uwagi na temat leczenia niewydolności serca274
6.2. Leki stosowane w zaburzeniach rytmu serca – Bogusław Czerny, Jerzy Wójcicki275
6.2.1. Leki stosowane w zaburzeniach rytmu wynikających ze zwiększonego automatyzmu serca276
6.2.2. Leki ułatwiające przewodzenie w układzie bodźcoprzewodzącym280
6.3. Leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym – Bogusław Czerny281
6.3.1. Leki moczopędne282
6.3.2. Leki β-adrenolityczne283
6.3.3. Leki blokujące kanały wapniowe283
6.3.4. Inhibitory konwertazy angiotensyny I i antagoniści receptora angiotensynowego AT1284
6.3.5. Leki hipotensyjne działające na osrodkowy układ nerwowy285
6.3.6. Leki α1-adrenolityczne286
6.3.7. Leki rozkurczające mięśnie gładkie naczyń krwionośnych286
6.4. Leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca – Jerzy Wójcicki287
6.3.8. Inhibitory reniny287
6.4.1. Azotyny i azotany288
6.4.2. Syndoiminy291
6.4.3. Leki β-adrenolityczne291
6.4.4. Leki blokujące kanały wapniowe295
6.5. Ogólne zasady postępowania farmakologicznego w zawale mięśnia sercowego – Jerzy Wójcicki298
6.6. Leki stosowane we wstrząsie – Jerzy Wójcicki300
6.7. Farmakoterapia miażdżycy – Bogusław Czerny302
6.7.1. Statyny (inhibitory reduktazy hydroksymetylokoenzymu A)303
6.7.2. Żywice jonowymienne303
6.7.3. Pochodne kwasu fibrynowego (fibraty)304
6.7.4. Kwas nikotynowy305
6.7.5. Inne leki obnizające stężenie lipidów305
7. Farmakoterapia chorób krwi i układu krwiotwórczego306
7.1. Krew i preparaty krwiopochodne – Jolanta Parada-Turska, Piotr Paluszkiewicz306
7.1.1. Krew pełna306
7.1.2. Składniki krwi i produkty krwiopochodne306
7.1.3. Środki krwiozastępcze313
7.2. Leki wpływające na czynność krwiotwórczą szpiku – Jolanta Parada-Turska, Piotr Paluszkiewicz?315
7.2.1. Cytokiny krwiotwórcze (hematopoetyny)315
7.2.2. Interferony319
7.2.3. Leki stosowane w niedokrwistościach320
7.3. Leki wpływające na krzepnięcie krwi – Grażyna Rajtar-Cynke323
7.3.1. Leki stosowane w terapii chorób zakrzepowo-zatorowych327
7.3.2. Leki stosowane w leczeniu skaz krwotocznych335
8. Leki stosowane w chorobach układu oddechowego Bożena Tarchalska-Kryńska 340
8.1. Leki wykrztuśne i sekretolityczne340
8.1.1. Leki wykrztuśne341
8.1.2. Leki sekretolityczne344
8.2. Leki przeciwkaszlowe347
8.2.1. Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym348
8.2.2. Leki przeciwkaszlowe o działaniu obwodowym349
8.3. Leki przeciwastmatyczne350
8.3.1. Leki rozkurczające mięśnie gładkie oskrzeli350
8.3.2. Leki zapobiegające reakcji alergicznej i hamujące alergiczne zapalenie356
8.3.3. Leczenie biologiczne w astmie360
8.3.4. Inne leki wspomagające leczenie stanów skurczowych oskrzeli360
8.4. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)361
8.3.5. Postępowanie w utrzymującym się ostrym/ciężkim napadzie duszności i w stanie astmatycznym361
9. Leki stosowane w chorobach układu pokarmowego – Maria Rutkowska363
9.1. Leki stosowane w zaburzeniach motoryki przewodu pokarmowego363
9.1.1. Leki przeciwbiegunkowe363
9.1.2. Leki przeczyszczające367
9.2. Leki wpływające na funkcje wydzielnicze przewodu pokarmowego370
9.2.1. Leki pobudzające wydzielanie żołądkowe371
9.2.2. Leki hamujące wydzielanie żołądkowe372
9.2.3. Leki wzmacniające barierę śluzówkową376
9.2.4. Leki zobojętniające kwas solny (antacida)379
9.2.5. Leki żółciotwórcze i żółciopędne380
9.3. Leczenie zakażeń Helicobacter pylori382
9.4. Leki przeciwwymiotne383
9.4.1. Metoklopramid383
9.4.2. Neuroleptyki384
9.4.3. Leki cholinolityczne384
9.4.4. Antagoniści receptora H1384
9.4.5. Antagoniści receptora serotoninowego 5-HT3385
9.4.6. Kannabinoidy386
9.4.7. Antagoniści receptora NK1386
10. Leki stosowane w zakażeniach bakteryjnych, grzybiczych, wirusowych i pasożytniczych387
10.1. Antybiotyki – Lilia Grodzińska, Aleksandra Goszcz387
10.1.1. Antybiotyki β-laktamowe389
10.1.2. Makrolidy397
10.1.3. Linkozamidy399
10.1.4. Antybiotyki aminoglikozydowe400
10.1.5. Tetracykliny402
10.1.6. Inne antybiotyki403
10.2. Syntetyczne leki chemioterapeutyczne – Lilia Grodzińska, Aleksandra Goszcz407
10.2.1. Sulfonamidy407
10.2.2. Pochodne nitrofuranu410
10.2.3. Pochodne nitroimidazolu411
10.2.4. Chinolony przeciwbakteryjne412
10.3. Leki przeciwgrzybicze – Grażyna Rajtar-Cynke415
10.3.1. Antybiotyki przeciwgrzybicze416
10.3.2. Syntetyczne leki przeciwgrzybicze418
10.4. Leki stosowane w leczeniu gruźlicy – Grazyna Rajtar-Cynke422
10.4.1. Podstawowe leki przeciwgruźlicze423
10.4.2. Leki przeciwgruźlicze drugiego wyboru425
10.5. Leki przeciwwirusowe – Grażyna Rajtar-Cynke426
10.5.1. Analogi nukleozydowe inhibitory polimerazy wirusowego DNA428
10.5.2. Leki przeciwwirusowe o innych mechanizmach działania429
10.5.3. Leki stosowane w leczeniu zakażenia wirusem niedoboru immunologicznego u ludzi (HIV)431
10.6. Leki przeciwpierwotniakowe – Maria Kozicka436
10.6.1. Leki stosowane w zimnicy436
10.6.2. Leki stosowane w pełzakowicy i giardiozie (lambliozie)439
10.6.3. Leki stosowane w rzęsistkowicy440
10.6.4. Leki stosowane w toksoplazmozie440
10.6.5. Leki stosowane w pneumocystozie441
10.7. Leki stosowane w zakażeniach robakami i stawonogami – Maria Kozicka442
10.7.1. Leki stosowane w zakażeniach robakami obłymi443
10.7.2. Leki stosowane w zakażeniach robakami płaskimi443
10.8. Środki o działaniu odkażającym i antyseptycznym – Maria Kozicka446
10.8.1. Kwasy446
10.8.2. Substancje uwalniające tlen atomowy447
10.8.3. Jod i jodofory447
10.8.4. Alkohole448
10.8.5. Barwniki448
10.8.6. Sole metali ciężkich448
10.8.7. Pochodne biguanidu i amidyny449
10.8.8. Inne449
11. Immunofarmakologia – Tomasz Kubiatowski, Grażyna Rajtar-Cynke450
11.1. Leki immunostymulujące452
11.2. Leki immunosupresyjne455
12. Chemioterapia nowotworów – Tomasz Kubiatowski458
12.1. Podstawowe założenia chemioterapii459
12.2. Podział leków przeciwnowotworowych463
12.2.1. Leki alkilujące463
12.2.2. Antymetabolity465
12.2.3. Leki zaburzające strukturę i funkcji wrzeciona kariokinetycznego467
12.2.4. Inhibitory topoizomerazy468
12.2.5. Antracykliny468
12.2.6. Inne469
12.3. Rola hormonoterapii w leczeniu chorób nowotworowych470
12.4. Rola terapii celowanych w leczeniu chorób nowotworowych471
13. Środki cieniujące i radiofarmaceutyki – Zdzisław M. Kleinrok, Mariusz Świąder473
13.1. Środki cieniujące stosowane w badaniach promieniami Roentgena473
13.1.1. Środki cieniujące niezawierające jodu474
13.1.2. Środki cieniujące zawierające jod474
13.2. Środki cieniujące stosowane w badaniach ultrasonograficznych (USG)476
13.3. Środki cieniujące stosowane w badaniach jądrowego rezonansu magnetycznego (NMR)477
13.4. Radiofarmaceutyki478
13.5. Wpływ Środków cieniujących na wyniki badań laboratoryjnych oraz ich interakcje z lekami478
13.6. Działania niepożądane i toksyczne środków cieniujących479
14. Wpływ leków na płód. Leki a karmienie piersią – Krystyna Kmieciak-Kołada480
14.1. Chemioterapia zakażeń bakteryjnych i grzybiczych w położnictwie482
14.2. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne486
14.3. Leki psychotropowe487
14.4. Pochodne kwasu barbiturowego488
14.5. Leki stosowane w chorobach układu krążenia488
14.6. Witaminy a ciąża489
14.7. Leczenie wybranych chorób w okresie ciąży490
14.7.1. Powikłania zakrzepowo-zatorowe490
14.7.2. Cukrzyca490
14.7.3. Schorzenia tarczycy491
14.7.4. Padaczka491
14.8. Leki a karmienie piersią492
14.7.5. Zakażenie HIV a ciąża492
14.9. Leki tłumiące laktację496
14.10. Fitoterapia w okresie ciąży497
14.11. Aromaterapia w okresie ciąży499
15. Leki stosowane w położnictwie – Krystyna Kmieciak-Kołada, Ireneusz Kołada500
15.1. Leki stosowane w okresie okołoporodowym500
15.1.1. Leki pobudzające czynność skurczową macicy500
15.2. Analgezja porodu501
15.2.1. Leki uspokajające501
15.2.2. Opioidowe leki przeciwbólowe502
15.2.3. Dożylne Środki znieczulenia ogólnego502
15.2.4. Środki zwiotczające503
15.2.5. Środki znieczulające miejscowo503
15.3. Postępowanie w przypadku krwotoku położniczego504
15.4. Leki stosowane w rzucawce505
15.5. Leki stosowane w porodzie przedwczesnym zagrażającym506
15.5.1. Leki tokolityczne506
Skorowidz510

Lekiwpływającenaukładautonomiczny,nerwyobwodoweimięśnie

Atropina

Jestalkaloidemwystępującymwpokrzyku

wilczejjagodzie(Atropabelladonna).

Atropinajestantagonistąreceptorówmu-

skarynowych.

Dobrzewchłaniasięzprzewodupo-

karmowegoitkankipodskórnej,łatwo

przenikadomózguidziałapobudzająco

naOUN.Wykazujesilniejszedziałanie

naukładkrążenianiżdrugialkaloidtropi-

nowy–skopolamina.

Atropinawykazujesynergistycznedzia-

łaniewpołączeniuzlekamiprzeciwbólo-

wymi,spazmolitycznymiiuspokajającymi.

Skopolamina

Jesttoalkaloidwystępującywlulkuczar-

nym(Hyoscyamusniger).Jegobudowa

chemicznaiwłaściwościfarmakologiczne

sąpodobnejakwprzypadkuatropiny.

Obecnośćgrupyepoksydowejpowoduje,

że

szybciej

niż

atropina

penetruje

doOUNiwykazujesłabszedziałanieob-

wodowe,blokującereceptorymuskaryno-

we.Wprzeciwieństwiedoatropinyskopo-

laminadziałahamująconafunkcjeOUN.

Wlecznictwiestosujemyjejpochod-

ne–bromowodorekhioscynyibutylobro-

mekhioscyny.

Bromowodorekhioscynyblokujere-

ceptoryM.Przenikadomózguidziała

psychodepresyjnie.Hamujeczynnośćgru-

czołówzewnątrzwydzielniczych,słabiej

działanaukładkrążeniaiwykazujesłab-

szedziałaniespazmolityczneodatropiny.

Butylobromekhioscynynieprzenika

domózgu.Działasilniespazmolitycznie

naprzewódpokarmowy.

Cholinolitykisyntetyczne

Cholinolitykisyntetycznemożnapodzielić

nadwiezasadniczegrupy.

Dopierwszejnależąsyntetycznezwiąz-

kinieprzenikającedomózgu,któredziała-

Preparatyidawkowanie

Atropine

Atropinumsulfuricum–krople1%;dawko-

wanie:diagnostyczniepodajesię1kroplę

napółgodzinyprzedwziernikowaniem,

leczniczo3razy1kroplędoworkaspojów-

kowego;ampi0,5i1mg/1ml;dawkowanie:

0,3–0,6mgilvilubilmico4–6godziwbra-

dykardiizatokowej,wasystoliimaksymalnie

do3mg;0,3–0,6mgilmllubslci30–60min

przedzabiegiemoperacyjnymwpremedy-

kacji;1–2mgco5–60minwzatruciuzwiąz-

kamifosforoorganicznymi,cholinomimety-

kamilubmuskaryną;0,6–1,2mgilviwcelu

odwróceniablokunerwowo-mięśniowego

przedpodaniemneostygminy;0,5–1mg

ilmilubilvlwstanachspastycznychmięśni

gładkich(kolkanerkowa,żółciowa)i

TincturaBelladonnae–krople;stosujesię

5–20kroplii

Bellapan–tabli0,025g;stosujesię1–2tabli

3razydzienniei

Reasec(atropina+difenoksylat)–tabli

Hyoscine

Buscopan–tabli0,01g;stosujesię1tabli

3razydzienniei

Buscolysin–drażi0,005g;ampi0,02g/ml

(ilvl,ilmi);czopki0,01gi

Scopolancompositum(hyoscinebutylbro-

mide+metamizol)–tabli

jąsilniespazmolitycznienamięśniegład-

kieprzewodupokarmowego,drógmoczo-

wych,żółciowychinarządówpłciowych.

Pozadziałaniemantagonistycznymnare-

ceptorymuskarynowewykazujądziałanie

kuraropodobneiganglioplegiczne.Należą

donich:oksyfenonium,adyfenina,piren-

zepina,tropikamid,ipratropiumitiotro-

pium.Innelekiztejgrupy,takiejakoksy-

butyninaitolterodyna,stałysięnzłotym

standardem”wleczeniunadreaktywności

pęcherzamoczowego.Zablokowaniere-

ceptorówM

wmięśniuwypieraczu

pęcherzamoczowegopowodujehamowa-

nieczynnościtegomięśnia.Większąselek-

tywnośćwobecreceptorówmuskaryno-

Brak wyników

Farmakologia

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra