Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskalewicachrześcijańska
(1832–1914).Panoramapostaci,
środowiskiideipolitycznych
Polska(inietylko)myślpolitycznapełnajest
sprzecznościipozornychantynomii.Jednąznich,niecojużdziś
zapomnianą,jestpróba„ożenienia”lewicy(wszelkichwersji
protosocjalizmuisocjalizmuwewszystkichjegoodcieniach,
odmianachiwersjach)zchrześcijaństwem.Wśródpojęć„lewica”
i„chrześcijaństwo”narosłowielenieścisłościinieporozumień.Jacek
Bartyzelwjednymzeswoichtekstówzauważył—jaksięokazuje,
zupełniezasadnie—iżtrudnościzwiązanezprecyzyjnym
wyjaśnieniemtych„terminów”wiodąalbodonegacjizasadniczego
podziałuna:„lewicę”i„prawicę”,alboprzeciwnie,doabsolutyzacji
tychdwóchpojęć.Pierwszepodejściemotywowanejesttym
argumentem—pisałBartyzel,żesłowatestanowiąpułapkijęzykowe,
czy—jaktwierdziłJean–PaulSartre—„pusteprzegródki”
lubzacierająsięzupełnie,zwłaszczawewspółczesnymświecie.
Wdrugimujęciutermin„lewica”—nadalwieloznacznyiniezupełnie
wewnętrznie„czysty”—jestużywanywsposóbpragmatyczny
do„skompromitowania”przeciwnikówpolitycznych,ułatwiarównież
mechanistyczny(schematyczny)podziałświatapolitykinarzekomą
lewicęirzekomąprawicę.Wtejdystynkcjiobowiązujejednak
podejścieintuicyjne.Niewchodzącgłębiejwistotęproblemu,jednego
możemybyćpewni—obaterminysąwzględne,czasamiintuicyjne,
innymrazemsytuacyjne,jeszczewinnychkonwencjachpolemiczne.
Jednymsłowem:tam,gdziejestprawica,potrzebnajestlewica.
Wróćmyjednakdozasadniczegosporuczyteżdylematu:
czyideowy„stempellewicy”,naktóryskładająsięmiędzyinnymi:
sprawiedliwośćspołeczna,równość(egalitarna),postęp,sceptycyzm
wobeckapitalizmu,upowszechnienie(uspołecznienie,upaństwowienie,
etc.)własności,optymizmpoznawczy(wiarawprzebudowęstosunków
społeczno–ekonomicznych)możnapogodzićchrześcijaństwem
