Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.H.Serejski,EuropaarozbioryPolski,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15930-6,©byWNPWN2009
pozwalałoono"dostrzec,jaktonazwałLelewel,«Polskę
odradzającąsię»,broniącąbytuniepodległegoiprzeprowa-
dzającąwprawdziełagodną,ale«rewolucję»,którejcelem
byłooparcieżyciapolitycznegonazdrowychipostępowych
zasadach.Wtymkontekściezarozbiory,zwłaszczaIIiIII,
głównaodpowiedzialnośćspadałanamocarstwazaborcze,
któreodegrałyrolęszczególniehaniebnąiwsteczną,unie-
możliwiającrealizacjępostępowegoprzeobrażeniaPolski"
15
.
Wpolskiejhistoriografiiliniękontynuacyjnąowegodyna-
mizującegoogląddziejówPolskiujęciawyznaczałynazwi-
skaKołłątaja,LelewelaiKorzona,iwtejteżliniiusytuował
swojewłasnezapatrywaniaM.H.Serejski.
Drugadychotomia,którąposłużyłsięautorEuropy...,to
podziałnaujęciapartykularne,zamykającerefleksjęnad
upadkiemPolskiwobrębierelacjiPolska_Austria_Rosja_
Prusy,iujęciauniwersalizujące,odwołującesiędoogól-
noeuropejskiegopunktuwidzenia.Pierwszeowocowałypod
postaciąukazywaniarozbiorówjakowynikugry"natural-
nych"siłirzekomejkoniecznościzwycięstwasilniejszego
przeciwnikawpojmowanejwduchuspołecznegodarwiniz-
muwalceobyt.Drugiedawałyzupełnieinnąperspektywę.
"Tensamproblem_pisałSerejski_zuniwersalistycznego,
aściślejogólnoeuropejskiegopunktuwidzeniatakjakto
ujmowaliSchlosserczyRotteck,Marks,Michelet,Martin
czyLaurent,ukazywałsięwinnymaspekcie.Faktrozbiorów
iichskutkipodważałypodstawybytuniepodległychpaństw
iichwspółistnienia.Jakiekolwiekznaczeniemiałoto
wrealnejpolityce,wopiniieuropejskiej,unicestwienie
państwapolskiegobyłociosemzadanympodstawomsamej
Europyjakocałości,jakouznawanejwspólnotykulturalnej.
Winnaczyniewinna,Polskapadłaofiarąprzemocy"
16
.
IwtymwypadkuSerejskinieukrywał,żebliższyjestmu
ówuniwersalizującypunktwidzenia.
15
16
Ibidem,s.402.
Ibidem,s.409–410.
XX
