Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Rozdział1.Kulturoweijęzykoweaspektytabu
wokresieinicjacji,kobietwczasiemenstruacjiibezpośredniopoporodzie,no-
wonarodzonychdzieci,chorych,atakżezmarłych.Staleużywaneprzedmioty,ta-
kiejak:narzędzia,broń,ubraniedlainnychludzi,stanowiązawszetabu.Angielski
antropologFrazerwymieniakilkaformtabu,mówiotabuistycznymkontakcie
zobcymi,otabuzwiązanymzespożywaniempotrawipiciem10.Wspominatakże
oprzedmiotachpodlegającychtabu,oczęściachciałatabuizowanychiwreszcie
owyrazachtabu,którychnienależywypowiadaćczygłośnozdradzać,np.imiona
krewnych,zmarłych,królówczybogów11.
Istniejewieledefinicjitabu.Wetnologiitabuoznacza:
zakazpodejmowaniapewnychczynnościwobecobiektówczystanów
rzeczy,codoktórychistniejeprzekonanieoichsakralnościlubnieczy-
stości.Złamanietabuprowadzidonskażenia”osoby,przezcozostajeona
narażonanasankcjeocharakterzeświatopoglądowymispołecznymoraz
samastajesięniebezpiecznadlaotoczenia12.
Wreligioznawstwieoznaczacoś,cojest:
silniezaznaczone,nietykalne,zakazaneiprzeklęte.Zakazmagiczno-
-religijny,któregoprzekroczeniepociągałozasobąsankcjesiłrzekomo
nadprzyrodzonych.Tabuwreligiachrodowo-plemiennychwiązałosię
zideąnieczystości,elementarnymskładnikiemniedoskonałościświata13.
Wegzemplifikacjipojęciatabuowymiarzereligijnymznajdująsięrównieżin-
formacjeoobiektachtabu,doktórychnależą:seks,kwestiarozdziałupłci,śmierć
orazlękprzedzmarłymi,atakżeobceidziwnezjawiska,przeróżneprzedmioty,
szczególnietezwiązanezkultemreligijnym,ponadtoproduktyjadalne,zwierzęta
orazposzczególnefragmentyprzestrzeniiczasu.
Słownikmitówitradycjikulturywpierwszejczęścidefinicjiuwypuklazakazy
magiczno-religijneipojęcietabuwyjaśnianastępująco:
10J.G.Frazerzaznacza,iżnnaMadagaskarzeżołnierzomniewolnobyłospożywaćwielupo-
traw,bynienabylipewnychniebezpiecznych,czyteżniepożądanych,właściwości,np.niewolnoim
byłowziąćdoustmięsajeża,ponieważprzestraszonyjeżzwijasięwkłębek,ajedzącgożołnierze
moglibystaćsiętchórzliwizusposobienia.Wydajesiębowiemrzecząoczywistą,żejeślibędąjedli
koguta,któryzginąłwwalce,samizginąnapolubitwy”
.Wpodanychprzezniegoprzykładachwi-
daćprzemożnywpływmagii(por.Złotagałąź…,s.48).
11Por.J.G.Frazer:ZłotaGałąź…,s.208.Człowiekpierwotnyuważawłasneimięzaważną
częśćswejosobyiwobectegodbaoniewodpowiednisposób.nIndianinzAmerykiPółnocnejjest
zdania,żeimięjestnietylkonazwą,alekonkretnączęściąjegoosoby,wtakiejsamejmierze,jak
oczylubzęby,ijestprzekonany,żezłośliweobchodzeniesięzjegoimieniemmożemiećszkodliwe
skutki,przyrównująctodoranyzadanejjakiejśczęścijegociała”
.
12Słowniketnologiczny.Terminyogólne.Red.Z.StaSzczaK.Warszawa1987.
13Leksykonreligioznawczy.Red.W
.TylOch.Warszawa1988,s.271.
