Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
I.Podstawowepojęciaiprzedmiotekonomii
stosunkowomałointeresująprzeciętnychobywateli,bądźteżzaprzątająichuwagę
jedyniesporadycznie,stanowiącraczejprzedmiotzainteresowaniaspecjalistów
ipolitykówgospodarczych(jaksystemyorganizacjiprodukcjispołecznej,mechani-
zmyregulowaniagospodarki,efektywnośćekonomicznatychsystemówimechaniz-
mów,atakżeichskutkispołeczno-polityczne,powiązaniagospodarczezzagranicą,
czynnikidecydująceonowoczesnościgospodarkidanegokrajulubjejzacofaniu,
ojejstabilnościlubniestabilnościitd.).Ekonomia,analizujączwiązkimiędzytymi
zagadnieniami,umożliwialepszepoznanierzeczywistościspołeczno-gospodarczej
orazułatwiawprowadzaniedoniejpożądanychzmian.
Ekonomiapełniszeregfunkcji,zktórychnajważniejszeto:poznawcza
iaplikacyjna.Funkcjapoznawczaekonomiipoleganatym,żedostarczaonawiedzy
ozjawiskachiprocesachgospodarczych,orządzącychnimiprawidłowościachoraz
ichprzyczynachiskutkach.Analizujączjawiskaiprocesygospodarczeorazinter-
pretującje,ekonomiaodsłaniapanującewdanejgospodarcemechanizmyrozwią-
zywaniapodstawowychproblemówspołeczno-gospodarczych,wtymproblemów
typu:co,jakidlakogoprodukować.Funkcjaaplikacyjnaekonomiipolegazkolei
głównienatym,żejejustaleniaiwynikająceznichwnioskidostarczająwskazówek
przydatnychwdziałalnościgospodarstwdomowych,przedsiębiorstw,państwa(w
tymrządu),związkówzawodowychitd.Tewskazówkiułatwiająpodejmowanie
decyzji,atymsamymoddziaływanienaprzebiegprocesówgospodarczych.
Wrozważaniachekonomicznychmożemynapotkaćzarównosądy(stwier-
dzenia)pozytywne,jakinormatywne.Zsądamipozytywnymimamydoczynienia
wtedy,gdybadaczrzeczywistościspołeczno-gospodarczej,odwołującsiędofaktów,
starasięwsposóbmaksymalniebezstronny,przyużyciunaukowychmetod,
wyjaśniaćprawidłowościdotyczącetejrzeczywistościipróbujeodpowiedziećna
pytaniatypu:jakiezjawiska,procesyidziałaniamająistotnywpływnagospodarkę,
jakiesąprzyczyny,uwarunkowaniainastępstwapewnychzjawisk,dojakich
skutkówprowadzątakieczyinnedziałanialudziitp.Zsądaminormatywnymi
mamynatomiastdoczynieniawtedy,gdytenżebadaczwyrażasweprzekonania
iformułujepewnezaleceniaopartenasubiektywnymwartościowaniuzjawisk,gdy
np.próbujeprzekonaćinnychludzi,jakotaczającyichświatpowinienwyglądać,co
jestdlanichdobre,acozłe,cojestsprawiedliwe,acojestniesprawiedliwe,co
należałobyzrobić,abyświattenbyłlepszy.Nategotypupodpowiedziireceptyjest
zresztąbardzoczęstoautentycznezapotrzebowanie,np.zestronypolityków.
Objaśniającświat,ekonomiści–podobniejakprzedstawicielewieluinnychnauk
–niezawszesąwstanieoprzećsiępokusieinterpretowaniagoprzezpryzmatwłasnej
hierarchiiwartości.Taksamojakinniludzie,sąoniwszakuwarunkowaniswym
światopoglądemiinnymitegotypuczynnikami,odktórychniemogąsiędokońca
uwolnić.Międzyinnymidlategoniewydajesięmożliwe,abyekonomiamogłasię
całkowicieobyćbezstwierdzeńwartościujących.Przykładamistwierdzeńpozytyw-
nychmogąbyćstwierdzeniatypu:,,Inflacja(czyliwzrostpoziomucen)obniża
skłonnośćdooszczędzania,,oraz,,Bezrobocieprowadzidobiedy,,.Sątotegotypu
stwierdzenia(sądy)pozytywne,któresąsprawdzalne(weryfikowalne)–możnaje
