Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Podejściehistoryczno-instytucjonalne
21
rzeńgospodarczych—zwłaszczatych,któredotyczągospodarkiświatowej—staje
sięcorazmniejsza.
Podejścieteoretycznezostałozdefiniowanewopozycjidopozostałych.Jestono
skoncentrowanewyłącznienaanaliziezjawiskgospodarczych,takjakbyniebyły
oneczęściąszerszegożyciaspołecznego,którekształtujesięwciągużyciapokoleń,
zatemhistorycznie,orazwokreślonymmiejscunaZiemi.Innymisłowy,jestono
ahistoryczne,ignorującepozaekonomicznemotywydecyzjigospodarczychorazin-
deterministycznezprzyrodniczego(geograficznego)punktuwidzenia.Towłaśnie
wnimprzejawisiępełnaekonomizacjaludzkichdecyzji,októrejbyłamowawpo-
przednimpodrozdziale,acozostanieponownieporuszonewrozdziale5.
Wprzeciwieństwiedoniegopozostałepodejściauwzględniająwymienione
czynniki.Podejścieprzyrodnicze(geograficzne)obecniezaczynabyćuznawaneza
istotne,anawetkluczowewanalizachekonomicznych.Byłoonostosowanewpra-
cachczołowychtwórcówekonomiiklasycznej—AdamaSmitha,ThomasaMalthusa
iJohnaStuartaMilla(zob.rozdział6).Późniejzostałozignorowane,awspółcześnie
jegorangęprzywróciłprzedewszystkimPaulKrugman.
1.4.Podejściehistoryczno-instytucjonalne
Punktemwyjściawekonomiijestobserwowanieorazinterpretacjazjawiskgospo-
darczych(faktów).Wpodejściuteoretycznymnapodstawiefaktówformułujesięza-
leżnościmiędzywielkościamiekonomicznymi,tworząceteorię—zestawprawidło-
wości,czylipraw,następnieweryfikowanązwykorzystaniemkolejnychfaktów
(rysunek1.5).Prawomtymnadajesięuniwersalnycharakter,gdyżokreślonegospo-
darczezachowanialudziwynikajązichcharakterówinieulegajązmianiezupły-
wemczasu.
Odmienniepostępujesięwpodejściuhistorycznym.Dokonujesięwnimtylko
opisufaktów,czasamiprzejściowychzwiązkówmiędzynimi,tworzącychhistorię
gospodarczą.Wrzeczywistościjednakwszystkiezjawiskagospodarczeprzebiegają
wokreślonymczasieimająokreślonykonteksthistoryczny,dlategorównieżuniwer-
salneprawastworzoneprzezprzedstawicielipodejściateoretycznegomająhistorycz-
ny,czyliograniczony,charakter.
Początkowo,tj.wXIXwieku,podejściehistorycznebyłostosowanepowszech-
niewniemieckiejszkolehistorycznej,awograniczonymzakresiewekonomiibry-
tyjskiejiamerykańskiejhistoriigospodarczej.Następniezostałoniemalwyparte
zanalizekonomicznych.Obecnieprzeżywarenesanswramachekonomiirozwoju
orazwbadaniachzzakresuhistoriigospodarczej,zktórychekonomiarozwojuob-
szerniekorzysta.
Opróczpodziałunapodejściateoretyczne(tożsamezahistorycznym)ihisto-
rycznemożnadokonaćpodziałupodejśćwekonomiinaczystoekonomiczneoraz
instytucjonalne.Pierwszejeststosowanewekonomiiklasyczno-neoklasycznej.
