Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Wprowadzenie
Poznawanieteoriiwymianymiędzynarodowejifinansówmiędzynarodowychprowadzi
dopoczątkówdyscyplinyekonomiitakiej,jakąznamyobecnie.Historycymyśliekono-
micznejczęstonazywająesej„Obilansiehandlowym”,napisanyprzezszkockiegofilozofa
DavidaHume’a,pierwszymprawdziwymmodelemekonomicznym.Humeopublikowałswój
esejw1758r.,prawie20latprzedBogactwemnarodównapisanymprzezjegoprzyjaciela,
AdamaSmitha.TakżedyskusjewokółbrytyjskiejpolitykihandlowejzpoczątkuXIXw.bar-
dzosięprzyczyniłydozmianyobrazuekonomiiznaukiopisowej,nieformalnej,wdyscyplinę
zorientowanąnamodelowanie,jakąjestdziś.
Studiowanieekonomiimiędzynarodowejnigdyjednakniebyłotakważnejakobec-
nie.NapoczątkuXXIw.krajeściślejniżkiedykolwiekprzedtempowiązanewymianądóbr
iusługorazprzepływamipieniądzaiinwestycji.Gospodarkaglobalnatworzonaprzeztakie
powiązanianiejestbynajmniejoaząspokoju:zarównopolitycy,jakiprzedsiębiorcywkaż-
dymkraju,podejmującdecyzje,musząniejednokrotniebraćpoduwagęwielegwałtownie
zmieniającychsięwarunkówgospodarowanianaświecie.
Nawetpobieżnespojrzenienapodstawowestatystykihandlowepozwaladostrzecniesły-
chanieważneznaczeniemiędzynarodowychstosunkówgospodarczych.Rysunek1.1pokazu-
jeudziałwartościeksportuiimportuStanówZjednoczonychwprodukciekrajowymbrutto
(PKB)wlatach1960-2015.Widaćwyraźniewznoszącysiętrendobuudziałów:znaczenie
handlumiędzynarodowegodlagospodarkiStanówZjednoczonychwzrosłowtymokresie
prawietrzykrotnie.
Prawietaksamooczywistejesttakżeto,żepodczasgdynastępowałjednoczesny
wzrostimportuieksportu,wwiększymstopniuwzrósłimport,coprowadziłododużej
nadwyżkiimportunadeksportem.JakStanyZjednoczonewstaniezapłacićzawszystkie
importowanedobra?Jesttomożliwedziękiogromnemunapływowikapitału-pieniądza
zainwestowanegoprzezzagranicznychobywateli,którzychcąposiadaćaktywawgospodarce
amerykańskiej.Jeszczedoniedawnatakogromnenapływykapitałutrudnobyłosobiewyob-
razić,leczdziśuznajesiętozacośoczywistego.Różnicemiędzyimportemaeksportemstają
sięwskaźnikieminnegoaspekturosnącychpowiązańmiędzynarodowych,wtymprzypadku
powiązańrynkówkapitałowychposzczególnychkrajów.
Wreszcie,zauważmywyraźnyspadekeksportuiimportuw2009r.Spadektenbyłzwiązany
zeświatowymkryzysemfinansowym,któryrozpocząłsięw2008r.ijestświadectwemistotnych
powiązańmiędzyprzepływamihandlowymiaogólnąkondycjągospodarkiświatowej.
JeżelizatemmiędzynarodowestosunkiekonomicznestałysiętakistotnedlaStanów
Zjednoczonych,toonenawetjeszczeważniejszedlainnychkrajów.Rysunek1.2przedsta-
wiaśredniudziałimportuieksportuwPKBdlawybranejgrupykrajów.StanyZjednoczone,
zpowoduswoichrozmiarówiróżnorodnościzasobów,wmniejszymstopniuzależneod
handluniżniemalkażdyinnykraj.
27