Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nowyświatwoczachodkrywców.Międzyzachwytemastrachem
31
pięknejzielonościroślinnej,takodmiennejodnaszej,adziesięćdnipóz
,niej,gdyobejrzał
północno-wschodniewybrzeżaKuby,niemiałwątpliwości,żeÐwyspatajestnajpiękniejsza
zewszystkich,jakieoglądałyoczyczłowieka(Kolumb1970,s.36_38,49,55).
Niemawątpliwości,żeodkrywcybylizachwyceniwidokiem,możenawetnimzau-
roczeniczywręczoczarowani.Ichwrażeniamożnajednakuznaćzabanalne.Wszakkażdy,
takżewspółczesny,żeglarzpokilku,kilkunastudniachnamorzumarzyozawinięciudoportu
ikąpieliwsłodkiejwodzie,znadziejąwięcpatrzynalądwyłaniającysięzzahoryzontu.Za-
pewnezpodobnąradościąinadziejąpatrzylinabrzegmarynarzeKolumba.Jednakmiesz-
kańcówPółwyspuIberyjskiegoprzepychzieleni,mnogośćstrumieniiobfitośćowocówzdu-
miewałyizachwycałyzinnychpowodów.Odkrywcyprzybylinanowylądjaknaziemiędzie-
wiczą_niemielizwiązanychzniądoświadczeń,nieznaliniczyichwrażeńaniopisów.Ich
wiedzaśrodowiskowa(wiedzaośrodowiskustrefymiędzyzwrotnikowej)byłazerowa.Obraz
bujnej,fascynującejzieleniąprzyrodyNowegoŚwiataniemieściłsięwięcwichschematach
poznawczych,nieprzystawałdożadnegoznanegoimwzorca,byłzupełnymprzeciwień-
stwemznanegoimkrajobrazuśródziemnomorskiego_suchejMesety,spalonejsłońcemAn-
daluzjiorazszarejzielenimakiiirosnącychnawzgórzachdrzewoliwnych.Wprzyszłości
takasytuacjaniemiałasięjużnigdypowtórzyć.
PrzepychkaraibskichkrajobrazówwywarłnaKolumbieogromnewrażenie.Tendoś-
wiadczony,bywaływświecieżeglarzbył_jakwynikazjegopism_człowiekiemwyjątkowo
czułymnapięknokrajobrazu
1
.WjegorelacjachzpierwszychdniżeglugipowodachKa-
raibóważroisięodopisówśrodowiska_ukształtowaniapowierzchni,klimatu,wód,
roślinności,anawetjegozapachów:
Znajdująsięnaniej[wyspie]drzewabardzozielone,wielestrumieniiwielkiejeziorapośrodku.Gór
niemawcale,awyspajesttakzielona,żerozkoszpatrzeć[...]Wpobliżutejwysepkiznajdująsięsady
pełnedrzewnajpiękniejszych,jakiekiedykolwiekwidziałem[...]Tewyspysąbardzozieloneiżyzne,
aklimatmająłagodny[...]Wyspajestpełnazieleni,płaskainadzwyczajżyzna[...]zaledwieśmy
przybyliwpobliżetegoprzylądka[CaboHermosonawyspieIsabela_dziśwyspaCrooked,bądz
,
przylądekpobliskiejwyspyAcklinswarchipelaguBahamów_przyp.J.M.,J.M.B.],ogarnęłynastak
miłewonieniewiemjakichkwiatówidrzewtutejszych,żebyłatorzecznajsłodszainajrozkoszniejsza
wświecie(Kolumb1970,s.40_41,43,44_45,49).
Podobnie,anapewnozniemniejszymentuzjazmem,niżczyniłtoKolumb,opisywał
wschodniewybrzeżeAmerykiPołudniowejCabral,któryzczłonkamiswojejwyprawyzwie-
dził25milwybrzeżaÐpłaskiego,porośniętegowielkimidrzewamiibardzopięknegowgłąb
lądu,orazAmerigoVespucci(podróżewlatach1501_04),dlaktóregotaziemiabyła:
[...]zachwycającaipokrytanieskończonąliczbądrzew,bardzowielkich,którenigdynietracąlistowia
iprzezcałyrokwydzielająnajsłodszezapachyorazrodząnieskończonąróżnorodnośćowoców,przy-
jemnychwsmakuizdrowychdlaciała[...]anapolachrosnąziołaikwiaty,wielesłodkichoraz
dobrychkorzeniotakcudownymsmaku[...]żemyślałem,iżjestembliskoziemskiegoraju(Bergreen
2006,s.103).
1
MiłojestzgodzićsięzA.L.Czerny,któraobjaśniając,czymsąPismaKolumbaikimbyłsamKolumb,pisała:
ÐWskąpychsłowachDziennikaobjawiasięnamczłowiekwrażliwynapięknoprzyrody,naświeżośćiurokporanków,na
łagodnośćpowietrzaijegowonie,najasnośćatmosferyrannejiwieczornej.Kolumbpijeświat,którypoznaje,owechmury
wróżącebliskośćlądów,owenocepełnerozgwarów,ptasieprzelotyiświergot[...]rozróżnianajrozmaitszeodcieniezieleni,
podziwiastrzelistośćdrzew,wodykryształlubzmiennejejbarwy(Kolumb1970,s.11).
