Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
EPOKANIETYLKOWSTECZNA
ibojaromichmajątkówilikwidacjipowinnościfeudalnych”
32
.Sprzeciwialisięteżostro
pompieibogactwuKościoła,nieuznawalianihierarchii,aniwładzyjednychludzinad
drugimi.Mieliprzekonaniaascetyczne,odrzucalipiciealkoholuijedzeniemięsa.Negowali
wiaręwinkarnację,ofiaręnakrzyżuizmartwychwstanieChrystusa.Zmodlitwuznawali
tylkoOjczenasz,którąnależałoodmawiaćaż120razydziennie!Wosiąganiudoskonałości
miałoimpomagaćwzajemnewyznawanieswoichgrzechów.
Nicdziwnego,żeskupialinasobiebezwzględneatakipisarzychrześcijańskich.Jeden
zpierwszychautorówbułgarskichKosmaPrezbiterwswychMowachprzeciwheretykom
ostrokrytykowałbogomilów,dziękiczemumożemydziśpoznaćichideologię.Potępieni
przezśw.św.DamianaiKosmę,zostaliwyliczenijakogroźniheretycywtraktatachEuty-
miuszaZygabenaPanopliadogmaticaiPseudo-JanaChryzostomaOprawiekościelnym:
DSłudzydiabelscyzwanibogomilamisąpogrążeniwbłędach.Przychodządochrześcijan
nocąjakzłodzieje,mamiąiodwodząichodBożejwiary.Wiedzącotym,uważajnawcho-
dzącychdotwojegodomu.[ś]Bracie,naukabogomilówjestgodnapożałowania[ś]
zabraniająoddawaćczcikrzyżowi,ponieważkrzyżtokawałekdrewna.[ś]Twierdzą,że
kobietaiwinopochodząoddiabła”
33
.
Jedenzodłamówbogomilskich,naktóregoczelestałCyrylBosy,nieuznawałubioru
iprzeznagośćusiłowałdowieśćswychprawpowrotudoraju.Lawirowalimiędzykościo-
łamibizantyjskimirzymskim,szukalizrozumieniawśródwładcówkrajówsąsiadujących
zBułgarią,którzyniekiedy,choćraczejpocichuinieoficjalnie,udzielaliimwsparcia,aż
popodbójtureckiwXIVw.Byłtojedenzczynnikówichprzetrwania,mimożewsamej
Bułgariibywaliprześladowani.DSzerokierozprzestrzenieniesięideiiwpływówbogomilów
wywołałomasoweprześladowaniasekty,podjętejużprzezcaraPiotra.Władzeniszczyły
bogatąliteraturębogomilską,pisanąalfabetamisłowiańskimi,szerokorozchodzącąsię
wśródludności.Ocalałyzniejtylkoszczątki”
34
.ZwalczaniwBułgariischronilisięwSerbii,
gdziebylirównieżprześladowaniiostatecznieznaleźlisięnaterenieBośni.Tuprzetrwali
dopodbojutureckiegowXVw.idziękireligijnejtolerancjiOsmanówmoglisięcieszyć
względnąswobodą,aprawdopodobnieczęśćznichprzyjęłaislam.
Wprzeciwieństwiedoinnychwczesnychherezji,którezdzisiejszegopunktuwi-
dzeniasąjużtylkozjawiskamihistorycznymi,bogomilstwobyłowykorzystywaneażpo
czasynajnowszedouzasadnieńpolityczno-ideologicznych.Dopatrywanosięwtymruchu
jednegozpowodówupadkupaństwowościbułgarskiejorazwidzianownimoryginalny
kieruneksłowiańskiejteologiinegującejoficjalnądogmatykęchrześcijańską,podczasgdy
marksizmupatrywałwnimwczesnąformębuntubiedotyprzeciwwarstwombogaczy,
awkonsekwencjiprzeciwustrojowifeudalnemu.DDominujejednakżeopinia,żenawet
wówczas,gdywpływwcześniejszych,alternatywnychwobecchrześcijaństwanaukreligij-
nychnabogomilstwozostałbezsporniedowiedziony,interpretowanejestonojakoorygi-
nalnysystemteologiczny,aniejakokonglomeratideipogańskichidualistyczno-gnostyc-
kich,przyniesionychmiędzySłowianbałkańskichzapośrednictwempóźnomanichejskich
herezjibizantyńskich”
35
.
32
T
.Wasilewski,HistoriaBułgarii,Wrocław1988,s.60-61.
33
Pseudo-JanChryzostom,Oprawiekościelnym,(fragment),w:Średniowieczneherezjedualistyczne,s.167.
34
35
T
Średniowieczneherezjedualistyczne,s.37.
.Wasilewski,HistoriaBułgarii,s.61.
