Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
64
DZIEDZICTWOARTURAIHENGESTA
Tymczasemmamypodstawyprzypuszczać,żeAnglowieiSaksoniiniebylitakjed-
noznaczniebarbarzyńscy,jakimtoprzypisywaliceltyccyautorzy.Sugestywneiporuszające
opisyokrucieństw,popełnianychnaludnościceltyckiej,jakichnieszczędzinamGildas,nie
mogąbyćżadnąmiarąichbarbarzyństwa,identycznebowiemalbojeszczegorszepopełniały
niemalwszystkiearmieświata,odnajstarszychuchwytnychmomentówcywilizacjiasyryjskiej
czyrzymskiejażpoXXw.Wdodatkuostatniewykopaliskaarcheologicznepotwierdzają,że
Anglosasinietylkoburzyliipalili,aletakże,itoprawieodsamegopoczątkuswegotupobytu,
budowali.NiezachowałsięanijedendowódarcheologicznyspaleniaprzezAnglosasówja-
kiegokolwiekmiastarzymskiego.Przezdziesiątkilatwykorzystywanojakodowódniskiego
poziomukulturygermańskichprzybyszówamfiteatrwVerulamium,którypoprzybyciuAn-
glosasówzamieniononamiejskieśmietnisko.Pobliższychbadaniachokazałosięjednak,że
śmiecipochodzązdrugiejpołowypanowaniarzymskiego,gdyImperiumstopniowopodupa-
dało,azpotęgąpaństwapodupadałatakżekulturajegoprowincji.Archeologiadowodzi
również,żejedynemiasta,któreuległyzniszczeniu,znajdowałysiępostroniebrytońskich
Celtów,którzy,porzucającjewucieczceprzedprącymidoprzoduAnglosasami,skazywali
jenaupadek.WspominaliśmyjużorozbudowieCanterburyprzezSaksonów.Takichwyko-
paliskwinnychdawnychmiastachbrytyjskichjestwięcej.
Przypatrzmysięteżinnym,tradycyjnymwyznacznikomkultury.Trwającekilkasetlat
alianseGermanówzImperiumRzymskim,warmiiktóregoczęstosłużylijakonajemnicy
(foederati),sprawiły,żeichdziedzictwojęzykowezawierawsobiesporebogactwokultury
łacińskiej,która,czychcielitego,czynie,przenikaładoichobyczajowościzRzymu.Wystar-
czyprzyjrzećsięnazwomdnitygodnia,bydostrzec,żenp.sobota(dziśang.saturday),wy-
wodzisięodnazwybogarzymskiegoSaturna(staroang.saeterdaeg,kalkajęzykowałac.
Saturnidies).Cowięcej,pozostałednitygodnia,choćopartebyłynanazwachbóstwgermań-
skich,jakocałośćsąwzorowanenasiedmiodniowymukładziednirzymskichiwprzybliżeniu
odpowiadająpodobnymbogom:
Sunday-dzieńsłońca(staroang.sunnand
Q
g,łac.diesSolis)
Monday-dzieńksiężyca(staroang.mond
Q
g,łac.Lunadies)
Tuesday-dzieńTiwa,bogawojny(staroang.tiwesd
Q
g,łac.diesMartis-dzieńMarsa)
Wednesday-dzieńWodena,Wotana(staroang.wodnesd
Q
g,łac.Mercuridies)
Thursday-dzieńbogapiorunówThunoralubThora(staroang.thursad
Q
g,łac.diesIovis-dzień
gromowładnegoJowisza)
Friday-dzieńboginimałżeństwaFrigg(staroang.friged
Q
g,łac.diesVeneris-dzieńWenus).
Oboknazwdnitygodniabogatedziedzictwołacińskiemożnaodnalez
·ćwpowstałych
jeszczewokresiestarożytnegoRzymu,jużniewpojedynczychwyrazachstaroangielskich,ale
wcałychichkategoriach,którychtuzbrakumiejscaniejesteśmywstanieomówić
6
.
Znajdujesiętamoczywiściewielenazwzdziedzinysztukiwojennej,jaknp.
współczesneangielskiepojęcieobozu-camp(staroang.comp,łac.campus),wkategoriimiar
iwagzłacinypochodziangielskieokreśleniemili-mile(staroang.mil,łac.mille),wśród
sprzętówipomieszczeńdomowychznajdziemykuchnię-kitchen(staroang.cycene,łac.co-
quina),wśródterminówarchitektonicznychmur-wall(staroang.weall,łac.vallum),pośród
pojęćzwiązanychzpracąirzemiosłemmłyn-mill(staroang.mylen,łac.mola).Określenia
zbytkuiluksusuobejmująm.in.klejnot-gem(staroang.gimm,łac.gemma),zubiorum.in.
pas-belt(staroang.belt,łac.balteuslubbalteum),zminerałówimetalówkredę-chalk
