Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WPROWADZENIE
MORZEDYSKURSÓW
Obszarznaczeniowy,jakiwkulturzeeuropejskiejzajmu-
jemorze,zostałbardzodobrzedookreślonyjużprzezstarożytnych
Grekówzapomocątrzechpojęć:słowopelagosoznaczaDotwartą
przestrzeń”,pontos–Dmost”,hals–Dsłoność”;dodatkowo,wcza-
sachKsenofontaiArystotelesa,współwystępujeztymirdzennie
greckimiokreśleniamirównieżsłowothalassa,zaczerpniętezobsza-
rudawniejszejkulturykreteńskiej1.Wartozastanowićsię,jakieele-
mentykulturowekonotujątepojęcia.
NajbardziejczytelnawydajesiętuopozycjapomiędzyDmo-
stem”aDotwartąprzestrzenią”.Wpisanyjestwnią,zjednejstro-
ny,wspartynaopozycjikultura–naturapodziałnaDswojskość”
iDobcość”,zdrugiejnatomiast–naontologięimetafizykę.Sło-
wopontosswojągenezęmaniewątpliwiewdziałalnościkoloniza-
cyjnejGrecji,związanejestzrozrostemcywilizacyjnymtejkul-
turyiprzeszczepianiemjejnagruntobcy.Wokresietymmorze
zmieniasię,dziękirozwiniętejżegludze,właśniewDmost”łączą-
cymacierzystąpoliszkoloniami;tymsamymoddzielasięodna-
turyiprzekształcawnarzędzierozwojucywilizacyjnego–tożsame
zewzrostemgospodarczym,politycznym,ekonomicznym.Cywi-
lizacjaniesiejednakzsobąnietylkoekstensjeściśletechniczne,
materialne,aleteżiekstensjęwiedzy:wrazzrozrostemzasięgu
Dmostu”rozwijasięrównieżaparatepistemologicznykultury;wie-
dzaotym,coznane,poszerzasię,utwierdza,awkońcufunkcjo-
nalizuje,zmieniającsięwsystemumożliwiającyoswojenieiupo-
rządkowanieDobcego”materiałuinformacyjnegowedługwłasnych
kategoriipoznawczych.ZakładanienowychkoloniiwAzjiMniej-
1Por.JanParandowski,„PolskależynadMorzemŚródziemnym”,w:Morze
wkulturachświata,red.AndrzejPiskozub,ZakładNarodowyim.Ossoliń-
skich,Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk1976,s.12–13.
7
