Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Konstytucyjnaproblematykakonkurencjiijejochrony
4.2.Wolnośćgospodarczaimajątkowa
Wzajemnyzwiązekkonkurencjiiwolnościuczestniczącychwrynkuprzedsię-
biorcówjestoczywisty;wolnośćjestdlakonkurencjiniczyminnym,jaktylko
warunkiemizarazempodstawąjejwystępowania84.Wolnośćgospodarcza,
podobniejakwolnośćmajątkowaorazwolnośćwyboruiwykonywaniaza-
wodu,należydokataloguwolnościiprawekonomicznychobywatelaumożli-
wiającychmuswobodnyrozwójekonomicznystosowniedojegowoli.
Ideawolnościgospodarczej,sięgającdopracprekursorówliberalizmuieko-
nomiiklasycznej,pojawiłasięwmyśliekonomicznejipolitycznejjeszcze
wokresiemerkantylizmu85.Prekursorzyekonomiiklasycznej,np.W.Petty,
D.HumeczyR.Cantillon,nadalizupełnienowyimpulsówczesnympo-
glądomnafunkcjonowaniegospodarki,jakinawzajemnąrelacjęmiędzy
państwemauczestniczącymwrynkuobywatelem.Zwrócilioniuwagę,że
gospodarkajakomechanizmopartynaracjonalnymludzkimdziałaniumusi
prowadzićdonaturalnejrównowagi,cowynikazsamoregulacyjnejwłaś-
ciwościmechanizmurynkowego,którykoordynujedziałaniajegouczest-
nikówrealizującychichinteresyindywidualne.Ideęsamoregulacjijakome-
chanizmugwarantującegosprawnefunkcjonowaniegospodarkirozwinęli
fizjokraci,będącykontynuatoramianalitycznegoisystemowegopodejściado
gospodarkiprzedstawicieliekonomiiprzedklasycznejokresupóźnegomer-
kantylizmu.Myśliszkołyfizjokratyzmu,azwłaszczajejczołowegoprzedsta-
wicielaF.Quesneya,zostałyrozwiniętenastępniewpracachA.R.Turgota,
któryodrzucałjednakfizjokratycznerozumowanieoistociegospodaro-
waniawkategoriachczystometafizycznegoporządkunaturalnegonarzecz
kategoriiflinteresuosobistego”jakopodstawyswobodnejwymianytowarów
itymsamymwolnegorynku.A.R.Turgotdokonałtymsamymantycypacji
ideiflniewidzialnejrękirynku”A.Smitha86,otwierającszerszeperspektywy
dlaanalizyproblematykiwolnościgospodarczej87izwiązanegozniąmecha-
nizmukonkurencji.
84A.Powałowski,Wolnośćgospodarczaakonkurencja,w:Granicewolnościgospodarczej
wsystemiespołecznejgospodarkirynkowej.KsięgaJubileuszowazokazji40-leciapracy
naukowejprof.dr.hab.JanaGrabowskiego,Katowice2004,s.208.
85E.Lipiński,Historiapowszechnejmyśliekonomicznejdoroku1870,Warszawa1981,
s.156;zob.takżeM.Zdyb,Wspólnotoweipolskieprawogospodarcze,t.I,Warszawa
2008,s.31.
86E.Lipiński,Historia…,s.245–247.
87E.Kosiński,Aspektprawnywolnościgospodarczej,KPP2003,RokIII,nr4,s.8–12.
36