Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
CzęśćI.PIERWSZAMONARCHIA
kapolitycznegowGnieźniekupcyzaczęlidocieraćWartądoksięstwapias-
towskiego.SzlakhandlowypołączyłpowstającepaństwozBałtykiemprzede
wszystkimpoprzezPomorze,aledochodziłrównieżwpobliżeMałopolski,
aprzezniewielkieciekiwodneziemignieźnieńskiejijezioroGopło-do
PowiślaiszlakubużańskiegołączącegoRuśzestrefąbałtycką.Znaleziska
zpierwszejpołowyXw.wskazują,żepowstającepaństwognieźnieńskie
nawiązałojużkontaktyhandlowezeSkandynawiąiEuropąZachodniąoraz
zRusiąizestrefąnaddunajską.BiegnącawzdłużWartydrogahandlowa
spowodowałaszybkirozwójPoznania,którywXw.stałsięnajwiększym
spośródpolańskichgrodów.NatomiastGniezno,pozostającideowymcentrum
państwa,pozostawałopozatymszlakiem.Jednakszlakwarciańskiijegood-
gałęzieniabyłydrogamidrugorzędnymi.Pierwsząmiędzynarodowądrogą
handlową,któraznalazłasięwzasięguwpływówksiążątgnieźnieńskich,była
ta,któraprzechodziłaprzezMazowsze.Łączyłaonapołożonedalekonapo-
łudniukrajearabskiezwybrzeżemMorzaBałtyckiego.Najejtrasieleżałteż
Kijów.Przewożononiąmiędzyinnymibursztyncenionynapołudniuodcza-
sówstarożytnych,zapewnetędyprowadzenibyliniewolnicynarynkiarab-
skie.InnadrogabiegłazPragipoprzezKrakównaRuś,leczPiastowiemogli
czerpaćzniejzyskidopieropoopanowaniuziemiWiślan,conastąpiło
wkońcuXw.Niewątpliwieksiążętaprędkozorientowalisię,żemogąuzys-
kiwaćkorzyścizhandluinałożylinakupcówcło.
Należydodać,żenaziemiachpodległychPiastomobficiewystępowały
iwystępujądodziśrudyżelaza.Sątorudydarniowe,obecniebezużyteczne,
leczwdawnychwiekachjedyne,zktórychpotrafionowydobywaćtenmetal.
Państwognieźnieńskieposiadałoteżwłasnąsól.Żadnegoztychsurowców
książętagnieźnieńscyniemusielisprowadzaćzzagranicy.
Państwopowstawałobardzoszybko,szybkoteżtworzonebyłynowe
instytucje,nowerozwiązaniaorganizacyjne.Niezostałyonezaprojektowane
przezgenialnegoorganizatora,leczwynikałyzkonkretnychpotrzeblubpo-
wstałydziękiwykorzystaniuprzezzdolnychwładcówpojawiającychsięmoż-
liwości.Mogłyjerównieżwymusićzmieniającesięwarunki.Jednakzmiany
tenienastępowałyautomatycznie,wprowadzalijekonkretniludzie,poprzed-
nicyMieszkaI.Potrafilionitrafnierozpoznaćsytuacjęiodpowiednionanią
zareagować.Zpewnościąniebylijedynymi,którzynaziemiachpolskichroz-
poczęlipodobnądziałalność.Jakpamiętamy,wyprzedziłichnieznanynam
zimieniaksiążęwiślański.PoprzednicyMieszkaImieliodniegowięcej
szczęścia,niegraniczylibowiemzpotężnymsąsiadem.Zapewnemielioni
innychlicznychkonkurentów.JednakprzodkowiePiastówokazalisięlepsi
odinnych.Lepiejpotrafiliwykorzystywaćpojawiającesięmożliwości,wyka-
zalisięwiększąwyobraźnią,stawialiprzedsobąambitniejszecele.Zapewne
mieliteżwięcejszczęścia.Zdołaliskupićwokółsiebiewiększyniżinnizes-
