Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
CzęśćI.PIERWSZAMONARCHIA
jemywnapisanymwkońcuIXw.Żywocieśw.Metodego.Autortegodzieła,do-
wodząc,żeMetodymiałdarproroczy,przytoczyłmiędzyinnymitakąhistorię:
Książępogański,silnybardzo,siedzącynaWiśle,urągałwielechrześcijanom
ikrzywdyimwyrządzał.[Metody]posławszydoniego[kazałmu]powiedzieć:
Dobrze[będzie]dlaciebie,synu,ochrzcićsięzwłasnejwolinaswojejziemi,
abyśniebyłprzymusemochrzczonynaziemicudzej;ibędzieszmniewspomi-
nał.Taksięteżstało
9
.
MożemywierzyćautorowiŻywota.Skoroprzytoczonaopowieśćmiała
dowodzićproroczegodaruMetodego,tomusiałabyćprawdziwa.Niestety,
niczegowięcejniewiemyowiślańskimpaństwie„księciapogańskiego,sil-
negobardzo”.Zopowiadaniamożemysiędomyślać,żeksiążętenodgrywał
wśródswegoluduwybitnąrolę,żewyrósłjużzdecydowanieponadswoje
otoczenie.Wiemyteż,tymrazemjużnapewno,żewyrządzałkrzywdychrze-
ścijanom,awięcnajprawdopodobniejnanichnapadał.Tymichrześcijanami
moglibyćtylkopoddaniŚwiętopełkamorawskiego.
KsiążęwiślańskiżyłidziałałwostatniejćwierciIXw.Zostałpoko-
nanyprzezŚwiętopełkaiostatecznienieWiślaniezbudowalipaństwopol-
skie.TarolaprzypadłaPolanomzokolicGniezna,imteżorazbudowanej
przeznichstrukturzepoświęcęterazuwagę.
OddaleniodterenówlepiejrozwiniętychPolanieażdokońcaIXw.
wiedliswójprowincjonalnybyt.ZiemieWielkopolskiniebyłyjednolitepod
względemdemograficznym,awiemy,żepotencjałludnościowyjestjednym
zewskaźnikówrozwojugospodarczegoipotęgikraju.Wczasachplemien-
nych,jakwykazalitoKurnatowscy,przedpoczątkiemXw.najgęściejzalud-
nionebyłyterenyleżącenalewymbrzeguWarty,wśródnichszczególnie
wyróżniałosięsąsiadującezpóźniejszymŚląskiemdorzeczeObry.Sporypo-
tencjałludnościowymożnadostrzecrównieżnaziemisąsiadującejodzacho-
duzGopłem,atakżewzachodniejWielkopolsce.Najsłabiejzaludnionebyły
brzegiNoteciiokoliceGniezna
10
.
Zaskakującejestopóźnienierozwojuziemignieźnieńskiejwstosunku
doinnychziemwielkopolskich.Nietylkowyróżniałasięonarzadkąsiecią
osadniczą,aleteżmniejsząliczbągrodów.MimotoznaczenieGnieznamu-
siałobyćjużwczasachplemiennychduże,znajdowałsiętambowiempo-
gańskiośrodekkultowy.
TakzarysowanyobrazuległdośćgwałtownejzmieniewXw.Wla-
tachtrzydziestychwziemignieźnieńskiejzaczęłypowstawaćnowe,potęż-
9
MonumentaPoloniaeHistorica(dalej:MPH),t.I,Lwów1864,s.107.
10
Z.Kurnatowska,WielkopolskawXwiekuiformowaniesiępaństwapolskiego,w:Ziemie
polskiewXwieku,s.99-117.Ogólnieoprocesachbudowypaństwaidem,PoczątkiPolski,
Poznań2002.
