Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
polegaonanatym,żenaokreślonymterytoriumwładza
nietolerujewładzyrównejsobie.
Więcwmonarchiisuwerenemjestmonarcha,awrepu-
blice—naród.Wartozwrócićuwagę,żewpraktycedośćrzad-
kospotykasiętakiejasnesytuacje.Dobrymprzykłademkom-
plikacjibyłaRzeczpospolitaObojgaNarodów,czyliPolska
przedrozbiorami.Jakiwłaściwieustrójpolitycznymiałoto
państwo?NazywałosięnRzecząpospolitą”,czyliwswojejna-
zwienawiązywałobezpośredniodorzymskiejrespublica,
cosugerowałobyposiadanieustrojurepublikańskiego.Jed-
nakPolskamiałaprzecieżkróla,więcmożejednakbyłamo-
narchią,podobniejakdzisiajzamonarchięuważanajestWiel-
kaBrytania?Żebyprzeciąćtewątpliwościzapytajmywobec
tego,ktowRzeczypospolitejbyłsuwerenem?Jakwiadomo,
źródłemwładzypolskiegokrólabyłwybórwdrodzeelekcji
viritim,czylipowszechnegogłosowaniaobywatelimających
prawapolityczne.Królzatemniebyłsuwerenem,ponieważ
samniebyłźródłemwłasnejwładzy.Jegowładzapochodziła
zdecyzjiówczesnegonarodupolitycznego,czyliszlachty.Bar-
dzowyraźniewyjaśniłtoHenrykowiWalezemuszefdelegacji
polskiej,któraprzybyłapoinformowaćgoowyborzenapol-
skiegokróla.KiedyHenrykwahałsię,czyzaprzysiącwarunki,
najakichmiałsprawowaćwładzękrólewskąwPolsce,zwane
późniejnartykułamihenrykowskimi”,szefdelegacjipolskiej
powiedziałmu:sinoniurabis,nonregnabis(njeślinieprzy-
sięgniesz,niebędzieszpanował”).Toostrzeżeniewyraźnie
pokazuje,ktokomuinajakichwarunkachpowierzawładzę
(pochamskumożnabypowiedzieć,ktotukogoinajakich
warunkachwynajmujesobienakróla)ijakitawładzama
zakres.Niemazatemwątpliwości,żeustrójpolitycznyRze-
czypospolitejbyłrepublikański,akrólbyłrodzajemdożywot-
niegoprezydenta.
16
