Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie

Olga Ciepiela

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-200-6433-9

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

371

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie. Red. Ciepiela, Olga . : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021, 371 s. ISBN 978-83-200-6433-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Ciepiela, O.

T1 Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie

PB PZWL Wydawnictwo Lekarskie

YR 2021

SN 978-83-200-6433-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 250266, author = "", editor = "Ciepiela, Olga", title = "Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie", publisher = "PZWL Wydawnictwo Lekarskie", year = "2021", address = "", isbn = "978-83-200-6433-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Ciepiela, Olga

TI - Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie

PB - PZWL Wydawnictwo Lekarskie

CY -

PY - 2021

SN - 978-83-200-6433-9

ER -

Netografia (standard APA):

. Red. Ciepiela, Olga. Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie [baza danych online] : PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2021 [dostęp: 19 08 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/diagnostyka-laboratoryjna-w-pielegniarstwie-i-poloznictwie-olga-ciepiela-250266.

pielęgniarstwo, badania laboratoryjne, diagnostyka laboratoryjna, badania diagnostyczne, przygotowanie pacjenta do badań laboratoryjnych, pobieranie materiału do badań laboratoryjnych

Kompendium wiedzy na temat diagnostyki laboratoryjnej adresowane do pielęgniarek i położnych. Dzięki doświadczeniu znanych i cenionych specjalistów – lekarzy oraz diagnostów laboratoryjnych powstała nowoczesna i aktualna publikacja. W publi...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-200-6433-9

DOI:

Wydawnictwo:

PZWL Wydawnictwo Lekarskie

Rok wydania:

2021

Liczba stron:

371

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

1. PODSTAWY DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ - Olga Ciepiela 20
1.1. Funkcjonowanie medycznego laboratorium diagnostycznego20
1.2. Struktura pracowni w rutynowym medycznym laboratorium diagnostycznym21
1.3. Wartości referencyjne i ich stosowanie w interpretacji wyników24
1.4. Dlaczego diagnostyka laboratoryjna27
2. BADANIA RUTYNOWE, CITO I W MIEJSCU OPIEKI NAD PACJENTEM - Lech Chrostek 29
2.1. Legislacja trybu wykonania badań29
2.2. Tryb rutynowy wykonania badań laboratoryjnych30
2.3. Tryb pilny wykonania badań laboratoryjnych34
2.4. Badania wykonywane w miejscu opieki nad pacjentem37
3. KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ WYKONYWANYCH W MIEJSCU OPIEKI NAD PACJENTEM - Rafał Nikodem Wlazeł 42
3.1. Kontrola jakości zależna od typu urządzenia i technologii pomiaru wykorzystywanych w obszarze POCT44
3.1.1. Zestawy jednokrotnego użytku z odczytem wizualnym - testy jakościowe45
3.1.2. Urządzenia elektroniczne „paskowe” - precyzja i dokładność pomiaru48
3.1.3. Urządzenia elektroniczne „kartridżowe” - wieloaspektowe podejście kontrolne50
3.1.4. Zaawansowane analizatory ,,typu laboratoryjnego” - automatyzacja oraz informatyczna centralizacja kontroli jakości52
3.2. Aspekty pozaanalityczne związane z kontrolą jakości w obszarze POCT53
3.2.1. Rodzaj materiału kontrolnego i faza przedanalityczna w obszarze POCT54
3.2.2. Oznaczenia kontrolne w celu zapewnienia wiarygodności obszaru POCT56
3.3. Działania naprawcze i dokumentacja kontroli jakości obszaru POCT57
3.4. Podsumowanie59
4. PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO POBIERANIA MATERIAŁU DO BADAŃ LABORATORYJNYCH - Milena Małecka64
4.1. Standardowe warunki pobierania krwi64
4.2. Czynniki zewnątrz- i wewnątrzosobnicze wpływające na wynik badania65
4.2.1. Rytm okołodobowy66
4.2.2. Położenie ciała66
4.2.3. Wysokość nad poziomem morza67
4.2.4. Dieta67
4.2.5. Aktywność fizyczna68
4.2.6. Leki, suplementy diety, zioła, witaminy69
4.2.7. Używki (tytoń, kofeina, narkotyki, alkohol)70
4.3. Przygotowanie pacjenta do badania moczu71
4.4. Przygotowanie pacjenta do badania kału73
4.5. Przygotowanie pacjenta do prób czynnościowych75
4.5.1. Doustny test tolerancji glukozy - DTTG (oralglucose tolerance test, OGTT)75
4.6. Przygotowanie pacjenta do badania nasienia76
4.5.2. Próba doustnego obciążenia żelazem (test wchłaniania żelaza)76
4.7. Przygotowanie pacjenta do badań układu hemostazy77
4.8. Przygotowanie pacjenta do pobierania próbki śliny79
5. POBIERANIE MATERIAŁU DO BADAŃ LABORATORYJNYCH - Ewa Gruszewska81
5.1. Pobieranie krwi82
5.1.1. Pobieranie krwi żylnej83
5.1.2. Pobieranie krwi tętniczej87
5.1.3. Pobieranie krwi włośniczkowej87
5.2. Pobieranie moczu89
5.3. Pobieranie płynów92
5.3.1. Pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego92
5.3.2. Pobieranie płynów z jam ciała93
5.3.3. Pobieranie płynu stawowego94
5.4. Pobieranie innych materiałów diagnostycznych95
5.4.1. Pobieranie kału95
5.4.2. Pobieranie śliny97
5.5. Organizacja miejsca pobrań materiału do badań laboratoryjnych98
6. POBIERANIE MATERIAŁU DO BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH - Halina Marchel 100
6.1. Zasady ogólne pobierania materiału do badań mikrobiologicznych102
6.1.1. Zakres ogólny zadań personelu odpowiedzialnego za pobieranie próbek do badań mikrobiologicznych103
6.2. Wybrane zagadnienia szczegółowe104
6.2.1. Pobieranie materiału w celu diagnostyki mikrobiologicznej zakażeń łożyska naczyniowego104
6.2.2. Pobieranie próbek moczu na posiew109
6.2.3. Pobieranie próbek w celu diagnostyki mikrobiologicznej zakażeń skóry i tkanek miękkich113
6.2.4. Pobieranie materiałów z dróg oddechowych do badań wirusologicznych115
6.3. Transportowanie materiałów do badań mikrobiologicznych116
6.3.1. Zasady ogólne116
7. TRANSPORT I PRZECHOWYWANIE MATERIAŁU DO BADAŃ LABORATORYJNYCH - Milena Małecka119
7.1. Wstęp119
7.2. Obowiązki osoby transportującej materiał biologiczny121
7.3. Przechowywanie i transport krwi do badań122
8. BŁĘDY PRZEDLABORATORYJNE - Hanna Zborowska 124
8.1. Etapy fazy przedlaboratoryjnej126
8.1.1. Błędy związane z przygotowywaniem zlecenia na badania127
8.1.2. Błędy związane z przygotowaniem pacjenta do badania129
8.1.3. Błędy związane z techniką i etapem pobierania próbek131
8.1.4. Zbyt długi czas przechowywania próbek przed wysłaniem i opóźniony transport próbek do laboratorium138
9. BŁĘDY LABORATORYJNE I POZALABORATORYJNE - Hanna Zborowska140
9.1. Etap przedanalityczny140
9.2. Etap analityczny (wykonanie oznaczenia, postępowanie analityczne)141
9.2.1. Wybór metody141
9.2.2. Rodzaje błędów w fazie analitycznej143
9.3. Błąd fazy poanalitycznej144
10. OCENA RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWEJ - PODSTAWY FIZJOLOGICZNE I ASPEKTY ANALITYCZNE W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI POCT - Marzena Iwanowska146
10.1. Wstęp146
10.2. Izohydria jako jedno z podstawowych praw homeostatycznych147
10.3. Typy zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej149
10.4. Kompensacja149
10.5. Opis wyniku gazometrii150
10.5.1. Obraz kwasicy metabolicznej152
10.5.2. Obraz kwasicy oddechowej152
10.5.3. Obraz zasadowicy metabolicznej153
10.5.4. Obraz zasadowicy oddechowej154
10.5.5. Obraz zaburzenia mieszanego154
10.6. Pobranie materiału155
10.7. Jakość próbki156
10.8. Analiza próbki krwi pobranej na gazometrię157
11. OCENA WYBRANYCH PARAMETRÓW BIOCHEMICZNYCH CHORÓB WĄTROBY I NEREK - PODSTAWY FIZJOLOGICZNE I ASPEKTY ANALITYCZNE W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI POCT - Marzena Iwanowska159
11.1. Wątroba159
11.1.1. Przemiana barwników żółciowych159
11.1.2. Synteza białek w wątrobie160
11.1.3. Mocznik161
11.1.4. Amoniak161
11.1.5. Enzymy wątrobowe161
11.1.6. Materiał do badań laboratoryjnych162
11.2. Nerki163
11.2.1. Funkcje nerek163
11.2.2. Powstawanie moczu164
11.2.3. Badania laboratoryjne w chorobach nerek i układu moczowego164
11.2.4. Podsumowanie170
12. DIAGNOSTYKA ZABURZEŃ METABOLIZMU GLUKOZY W PRAKTYCE PIELĘGNIARSKIEJ I POŁOŻNICZEJ - Bogdan Solnica 171
12.1. Oznaczanie stężenia glukozy we krwi171
12.1.1. Zagadnienia przedanalityczne171
12.1.2. Metody oznaczania stężenia glukozy we krwi172
12.2. Rozpoznawanie cukrzycy/stanu przedcukrzycowego173
12.2.1. Stan przedcukrzycowy174
12.2.2. Doustny test tolerancji glukozy (DTTG)175
12.2.3. Badania laboratoryjne w określaniu typu cukrzycy176
12.2.4. Badania przesiewowe w kierunku cukrzycy typu 2178
12.2.5. Badania przesiewowe w kierunku hiperglikemii w ciąży179
12.3. Monitorowanie leczenia cukrzycy - ocena wyrównania gospodarki węglowodanowej180
12.3.1. Oznaczanie glikemii w czasie rzeczywistym180
12.3.2. Retrospektywna ocena glikemii182
12.4. Diagnostyka laboratoryjna ostrych powikłań cukrzycy186
12.5. Diagnostyka laboratoryjna przewlekłych powikłań cukrzycy187
12.6. Diagnostyka laboratoryjna stanów hipoglikemicznych189
13. PODSTAWY HEMATOLOGII - Agnieszka Wiśniewska 191
13.1. Wstęp191
13.2. Morfologia krwi192
13.3. Niedokrwistości196
13.4. Zmiany ilościowe elementów morfotycznych199
13.4.1. Zmiany liczby leukocytów199
13.4.2. Zmiana liczby płytek krwi200
14. DIAGNOSTYKA ZABURZEŃ UKŁADU KRZEPNIĘCIA KRWI - Paweł Kozłowski202
14.1. Fizjologia układu krzepnięcia krwi - wybrane wiadomości202
14.2. Diagnostyka laboratoryjna zaburzeń układu hemostazy205
14.3. Wybrane podstawowe testy układu hemostazy206
14.3.1. Czas protrombinowy208
14.3.2. Czas częściowej tromboplastyny po aktywacji210
14.3.3. Ocena stężenia dimeru D212
14.4. Uwagi końcowe213
15. TESTY IMMUNOCHROMATOGRAFICZNE W PRAKTYCE - Olga Ciepiela 216
15.1. Typy testów immunochromatograficznych216
15.1.1. Testy jakościowe i półilościowe216
15.1.2. Testy kanapkowe (niekompetycyjne) i kompetycyjne217
15.2. Zalety i wady testów immunochromatograficznych218
15.3. Budowa testów immunochromatograficznych218
15.4. Zasada działania testów immunochromatograficznych219
15.4.1. Testy kanapkowe (niekompetycyjne)219
15.4.2. Testy kompetycyjne221
15.5. Uwagi ogólne223
16. DIAGNOSTYKA NIEPŁODNOŚCI - Przemysław Ciepiela225
16.1. Niepłodność225
16.2. Diagnostyka czynnika żeńskiego niepłodności226
16.3. Diagnostyka czynnika męskiego niepłodności237
17. WYBRANE ZAGADNIENIA DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ U KOBIET CIĘŻARNYCH - Monika Jabłonowska246
17.1. Diagnostyczne badania laboratoryjne w aspekcie nowego standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej246
17.1.1. Ocena funkcji tarczycy249
17.1.2. Cukrzyca ciężarnych (gestational diabetes mellitus, GDM)250
17.1.3. Badania z grupy TORCH252
17.2. Podstawowe badania laboratoryjne w monitorowaniu przebiegu ciąży - odrębności fizjologiczne i znaczenie256
17.2.1. Zmiany w morfologii krwi256
17.2.2. Zmiany w układzie krzepnięcia257
17.3. Diagnostyka wybranych zespołów klinicznych258
17.3.1. Diagnostyka laboratoryjna i różnicowanie zespołu HELLP z innymi mikroangiopatiami związanymi z ciążą258
17.3.2. Stan przedrzucawkowy261
17.3.3. Rzucawka261
17.3.4. Ostre żółciowe stłuszczenie wątroby (AFLP)261
17.3.5. Cholestaza ciężarnych263
18. SEROLOGIA GRUP KRWI I PODSTAWY TRANSFUZJOLOGII - Katarzyna Popko265
18.1. Serologia grup krwi - immunohematologia, podstawy immunologiczne265
18.2. Charakterystyka podstawowych układów grupowych268
18.2.1. Układ ABO268
18.2.2. Układ Rh271
18.2.3. Układ grupowy Kell271
18.2.4. Układ grupowy Kidd272
18.3. Zasady immunologiczne doboru preparatów krwiopochodnych273
18.2.5. Układ grupowy Duffy (Fy)273
18.2.6. Układ grupowy MNS273
18.4. Dobór preparatów osoczowych274
18.5. Dobór krwinek płytkowych275
18.6. Podstawowe badania laboratoryjne w serologii grup krwi275
18.6.1. Pobranie krwi do badań serologicznych275
18.6.2. Identyfikacja grupy krwi w układzie ABO i antygenie D z układu Rh276
18.6.3. Identyfikacja przeciwciał odpornościowych - testy antyglobulinowe277
18.7. Zasady doboru i toczenia preparatów krwiopochodnych279
18.8. Monitorowanie przebiegu toczenia preparatów krwiopochodnych, odczyny i reakcje niepożądane282
18.9. Choroba hemolityczna płodu i noworodka284
18.10. Preparaty stosowane w transfuzjologii286
18.10.1. Krew pełna konserwowana - KPK287
18.10.2. Koncentrat krwinek czerwonych - KKCz287
18.10.3. Koncentrat krwinek płytkowych - KKP287
18.10.4. Koncentrat granulocytarny287
18.10.5. Osocze świeżo mrożone FFP287
19. WYBRANE ASPEKTY DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ W OKRESIE NOWORODKOWYM - Monika Jabłonowska290
19.1. Pobieranie materiału do badań laboratoryjnych290
19.1.1. Pobieranie materiału do badań równowagi kwasowo-zasadowej (RKZ) w trybie POCT290
19.1.2. Pobieranie krwi do pozostałych badań laboratoryjnych292
19.2. Metoda oceny niedotlenienia okołoporodowego - gazometria krwi pępowinowej295
19.3. Żółtaczka noworodków296
19.3.1. Żółtaczka fizjologiczna296
19.3.2. Żółtaczka patologiczna297
19.3.3. Przyczyny hiperbilirubinemii niezwiązanej (pośredniej)298
19.3.4. Przyczyny hiperbilirubinemii związanej (bezpośredniej)298
19.3.5. Diagnostyka żółtaczek299
19.4. Sepsa noworodków301
19.4.1. Diagnostyka laboratoryjna sepsy noworodkowej302
20. BADANIA PRZESIEWOWE NOWORODKÓW - Mariusz Ołtarzewski 306
20.1. Wstęp306
20.1.1. Dlaczego prowadzimy badania przesiewowe noworodków306
20.2. Opis programu307
20.3. Ogólne zasady realizacji badań przesiewowych noworodków309
20.4. Etapy badania przesiewowego310
20.4.1. Rejestracja etykiet310
20.4.2. Pobieranie próbek krwi na bibułę - szpitale i położne311
20.4.3. Przygotowanie do wysyłki315
20.4.4. Rejestracja w laboratorium316
20.4.5. Testy przesiewowe (laboratorium)316
20.4.6. Powiadamianie i wezwanie dziecka316
20.5. Algorytmy badań przesiewowych noworodków317
20.4.7. Kontrola komputerowa obiegu próbek i diagnostyki potwierdzającej317
20.4.8. Kontrola komputerowa diagnostyki potwierdzającej317
20.4.9. Baza danych, statystyka317
20.5.1. Wrodzona niedoczynność tarczycy (WNT)318
20.5.2. Fenyloketonuria (PKU)319
20.5.3. Mukowiscydoza (CF)319
20.5.4. Badanie przesiewowe wrodzonych wad metabolizmu (WWM) metodą MS/MS320
20.5.5. Wrodzony przerost nadnerczy (WPN)321
20.5.6. Deficyt biotynidazy322
20.5.7. Rdzeniowy zanik mięśni (SMA)323
20.6. Diagnostyka specjalistyczna i monitorowanie leczenia324
20.7. Podsumowanie327
21. DIAGNOSTYKA POEKSPOZYCYJNA W PRZYPADKU NARAŻENIA NA KONTAKT Z CZYNNIKAMI ZAKAŹNYMI - Marzena Iwanowska332
21.1. Definicje332
21.2. HCV334
21.3. HBV335
21.3.1. HBsAg336
21.3.2. HBeAg336
21.3.3. Anty-HBs336
21.3.4. Anty-HBe337
21.3.5. Anty-HBc IgM337
21.3.6. Anty-HBc total337
21.4. HIV338
22. WYKONYWANIE BADAŃ LABORATORYJNYCH PRZEZ PIELĘGNIARKI/ POŁOŻNE A CZYNNOŚCI DIAGNOSTYKI LABORATORYJNEJ - Anna Augustynowicz, Michał Waszkiewicz340
22.1. Wstęp340
22.2. Wykonywanie badań diagnostycznych przez pielęgniarki i położne342
22.3. Czynności diagnostyki laboratoryjnej344
22.4. Podsumowanie345
ANEKS. WYKAZ BADAŃ WYKONYWANYCH W PRZYKŁADOWYM LABORATORIUM DIAGNOSTYCZNYM WRAZ Z BADANYM MATERIAŁEM I ZAKRESAMI WARTOŚCI REFERENCYJNYCH DLA OSÓB DOROSŁYCH - Olga Ciepiela348
SKOROWIDZ362

wczasiezapewniającymniezmiennośćskładupłynówustrojowych,wydzielin,

wydalinitkanekpobranychdocelówdiagnostycznych,leczniczychczyprofilak-

tycznych.Najlepszymsposobemzapewniającymstabilnośćbadanegomateriału

jestprzestrzeganiewszystkichprocedurzwiązanychzpróbkamibiologicznymi,

pobranymiodpacjentówdobadańlaboratoryjnych.Dlategoczynnościzlecenia

badańlaboratoryjnych,pobieraniamateriału,jegotransportu,przyjmowaniado

badań,przechowywaniaiwykonywaniatestówsąod2009r.regulowanepro-

cedurami.Przestrzeganieichprzezwszystkiestronybiorąceudziałwprocesie

diagnostycznym,czyliprzezlekarzyzlecającychbadania,personelpobierający

materiał,personeltransportującymateriałdolaboratoriumbądźodpowiedzial-

nyzaspedycjęmateriałudolaboratorium,personellaboratoriumprzyjmują-

cyirejestrującymateriałdobadań,dokonującywstępnejobróbkimateriału

iodpowiedzialnyzawewnątrzlaboratoryjnytransportmateriałubiologicznego

dostanowiskpracy,stanowigwarancjęjakościostatecznegoproduktu,jakimjest

wynik(sprawozdanie,raport)badanialaboratoryjnego.Efektpracylaboratorium

jestwięcpochodnąwieluprocesów,zktórychtylkoostatniafaza(zwanafazą

laboratoryjną)jestcałkowiciezależnaodjakościpracylaboratorium.Końcowa

jakośćwynikubadanialaboratoryjnegojestwypadkowąjakościpróbki,zdeter-

minowanąwfazieprzedlaboratoryjnej,tj.procesieprzygotowaniapacjentado

badania,zlecaniabadańlaboratoryjnych,pobieraniamateriałudobadańitrans-

portumateriałudolaboratorium(czasitemperatura)orazprocedurwewnątrz-

laboratoryjnych,którewyraźniemożnapodzielićnafazęprzedanalityczną,obej-

mującąprzyjmowanieirejestracjęmateriałudobadań,przygotowaniepróbekdo

badania,wtymprzygotowaniepróbekwtórnych,wewnątrzlaboratoryjnytrans-

portpróbek,przechowywaniepróbekwlaboratorium(wszczególnościprzed

wykonaniembadania)ifazęanalityczną,czyliwykonanieoznaczeńzapomocą

wystandaryzowanychprocedurbadawczych.Czynnikamioszczególniedużejsile,

wpływającyminastabilnośćpróbkisączasitemperaturatransportupróbekdo

laboratorium,zwłaszczawprzypadkukoniecznościtransportupróbkidoodleg-

łejplacówki.Abyograniczyćoddziaływanietychczynnikównajakośćpróbek,

laboratoriumpowinnoopracowaćWykazbadańszczególniewrażliwychnaczas

transportu(napodstawiezałącznikanr3dorozporządzeniaministrazdrowia).

Wtabeli2.1przedstawionostabilnośćpróbekkrwidobadańlaboratoryjnych

wtemperaturze20-250Cdlanajbardziejwrażliwychtestów.

Pamiętajmy,żetemperaturazewnętrznaczęstoprzekracza250C,cooznacza,

żetransportmateriałunaodległośćwwarunkachwysokiejtemperaturywymaga

odpowiedniegozabezpieczeniapróbek.Wprzypadkuniektórychbadańistnieje

–

2.BADANIARUTYNOWE,

cITO

IWMIEJScUOPIEKINADPAcJENTEM

Brak wyników

Diagnostyka laboratoryjna w pielęgniarstwie i położnictwie

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra