Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Ekonomicznekonsekwencjezmian
rozmiarówistrukturywedługwieku
populacji
1.1.Wzrostdemograficznyiwzrostgospodarczywświetle
wybranychkoncepcjiteoretycznychibadańempirycznych
Dyskusjenadznaczeniemzmiandemograficznychwkontekściewzrostugospo-
darczegosięgająprzynajmniejczasówT.R.Malthusa1,którywyłożyłswojeprawo
porazpierwszyw1798r.wdzielept.AnEssayonthePrincipleofPopulation.Pol-
skietłumaczenietejpracyukazałosięw1925r.(zob.[Malthus1925]).T.R.Malthus
twierdził,żetoludnośćmusidostosowaćsiędozasobównaturalnych,ponieważjej
przyrostwpostępiegeometrycznymnapotykanaograniczenieżywności,której
rozmiaryprzyrastająwpostępiearytmetycznym2.Odprzedstawieniatejdiagnozy
odnoszącejsiędosytuacji,wktórejzasobynaturalneumożliwiającewzrostproduk-
cjiżywnościstałe,apostęptechnologicznyjestpowolny,upłynęłyponaddwa
stulecia.Wdyskusjachpodejmowanychwspółcześnietakżerozważasię,czyzmiany
demograficzneprzyspieszająprocesyekonomiczneispołeczne,hamująje,czyteż
wobecnichneutralne.Przyniskimpoziomiepostęputechnologicznegoiniskiej
produktywności,gdyzwiększeniewielkościprodukcjiosiągasięprzedewszystkim
przezwzrostzatrudnienia,początkowozwracanouwagęnawpływrozmiarów
populacjinawzrostgospodarczy.Naczynnikludzkiniespoglądanojeszczejakna
kapitałidlategoakcentowanoprzedewszystkimjegoaspektilościowy.Naprzykład
ekonomiściamerykańscyobawialisię,żespowolnieniewzrostuliczbyludności
opóźniodnowieniegospodarkipowielkimkryzysie[Hansen1939].
1Przeglądteoriiludnościowychodczasówstarożytnychdosformułowaniateoriiprzejścia
demograficznegoprzedstawionowpublikacjiOrganizacjiNarodówZjednoczonych[TheDetermi-
nants1973],rozdziałIII.
2DoproblemówpodjętychprzezT.R.MalthusanawiązujeE.Boserup[1996]irozważasytu-
acjęzarównospołeczeństwżyjącychwodległejprzeszłości,jakiwspółczesnejludnościkrajów
rozwijającychsię.