Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Spustkuszy,jegobudowaiznaczeniewkontekściewieków
orzech,wśredniowieczustosowanyodok.XIIw.ByłtakżeużywanyprzezRzy-
mian,awcześniejjeszczeprzezChińczyków
4
,alenajprawdopodobniejniezależ-
niepojawiłsięiwśredniowiecznejEuropie
5
.
Orzechtoelementumiejscowionywłożukuszy,wtakzwanymgnieździe.
Jesttoobracającysięelementwkształciewalca.Kształttenuzyskiwanopo-
przezręcznąobróbkę,bądźobróbkęnaprymitywnychtokarkach
6
.Polegało
tonatym,żerzemieślniknaciskającnogąpedał,wprawiałkawałekmateriału
przeznaczonynaorzechwszybkiruchobrotowy.Doobrabianegomateriału
przykładanodłutotrzymanewręce,skrawającgo,abynadaćmucylindryczny
kształt
7
.Orzechmiałwypiłowanedwanacięciawtakisposóbbyprzypomi-
nałydwapalce,którychużywająłucznicyprzynaciąganiucięciwy(wskazują-
cyiśrodkowy).Oprócztychnacięćpoprzeciwnejstroniewyciętybył„scho-
dek”
,wktórymiaławpadaćresztapodzespołuspustowego,jednocześnie
ryglująccałymechanizmzwalniający.Miejscetobyłozawszewzmacniane
żelazną,bądźwykonanązinnegotwardegometalu(np.brązu)wstawką,która
miałabyćodpornanaścieraniepodczasużytkowaniabroni
8
.Wstawkamiała
częstokształtklinaprzechodzącegoprzezcałyorzech.Miejscetoprzejmowało
niemalcałkowitynaciskjakicięciwawywierałanaorzech
9
.WzbiorachMe-
tropolitanMuseumofArtwNowymJorkuwystawionesąfragmentyorzechów,
którezostaływydobytezMontfortwPalestynie.Datowanenaczassprzed
zniszczeniategożzamkuw1271roku.Orzechytezostaływykonanezporoża
jeleniaiukazująśladyżelaznegowzmocnienia
10
.
Orzechoczywiściezmieniałsięnaprzestrzenilat,leczbyłytozmiany
niewielkie,wkażdymokresiespełniałtosamozadanie-miałzastąpićpalce
4
M.Loades,TheCrossbow,Wyd.OspreyPublishing2018,s.7.
5
A.Thiele,DieGeschichtederArmbrustunddieHerstellungeinerArmbrustreplik,Budapeszt
2010,s.9.
6
A.MacGregor,Twoantlercrossbownutsandsomenotesontheearlydevelopmentofthe
crossbow,1976,s.318.
7
J.Śliwka,Ryshistoriimaszynzeszczególnymuwzględnieniemobrabiarek,KatedraBudowy
Maszyn,PolitechnikaŚląska,s.178.
8
M.Loades,op.cit.,s.16.
9
A.Kucia,J.Nawrot,OrzechkuszyigrotbełtuzKrakowa,ActaMilitariaMediaevaliaXIII,
Wrocław2017,s.183.R.PayneGallwey,ThebookoftheCrossbow,Moskwa2005,s.117.
10
M.Loades,op.cit.,s.17.
9
