Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KacperNowak
sięobecniewMetropolitanMuseumNewYork.Kuszadatowanajestnarok
1460
19
.Jednaktakiewzmocnieniabyłybardziejrozpowszechnionewkuszach
zXVIw.Najprawdopodobniejbyłotakdlatego,żestalowełęczyska,jakiesto-
sowanodotychżekuszbyłynatylepotężne,żeprzysiłachnaciągujakieosiągały
,
brakzastosowaniapodobnychwzmocnieńskutkowałbyszybkimpęknięciem
orzecha.Wymiaryorzechówbyłyróżneizależałyodmateriałujakimdyspono-
wałrzemieślnik,leczmiałyzazwyczajod3cmdo5cmśrednicy,szerokości
najczęściejok.3cm
20
.
Materiałnaorzechpowinienbyćnatyletwardy,bymógłwytrzymać
ogromneobciążeniawywieraneprzeznaciągcięciwy,dlategoniespotykasię
drewnianychorzechów.Poprostuniespełniałykryteriówwytrzymałościo-
wych.Najlepszyminajczęściejzresztąspotykanymwmuzealnychzabytkach
jestorzechzporoża.Byłotoporożenależącedostarychjeleni,łosibądźreni-
ferów.Porożejesttotwardy,kostnywytwórwyrastającyzkościczołowej
możdżeni(którerównieżnadająsięnaorzech)nagłowiesamcówzrodziny
jeleniowatych,wyjątkiemjestreniferuktóregoporożewyrastarównieżusa-
mic
21
.Mimotoniecałeporożenadajesiędotegocelu,bymożnabyłowykony-
waćzniegoelementmechanizmuspustowego.Porożejestwśrodkuwwiększej
częścigąbczaste,jedynieróżaporożainiewielkiodcinekbliskoniejnadajesiędo
produkcjiorzechów.Wodcinkutymwewnątrzznajdujesięzwartatwardakość,
którajestwstaniewytrzymaćdużeobciążenia.Innymmateriałembyłyteżwy-
żejwymienionemożdżenie,czyliwyrostkinaczaszcejeleniowatychnaktórych
wyrastająporoża.Ostatnimmateriałempochodzeniazwierzęcegobyłróg.Róg
wprzeciwieństwiedoporożajestwytworemskórnym.WmuzeumPoldiPezzoli
wMediolanieznajdujesięegzemplarzXVI-wiecznejbogatoinkrustowanejkuszy
myśliwskiej,któratowłaśnieposiadaorzechwykonanyzrogu.Wkrajachskan-
dynawskichmateriałemwykorzystywanymdoprodukcjiorzechabyłykłymor-
sów,cenioneprzezichwytrzymałośćiporównywanedokościsłoniowej
22
.
Pozamateriałamipochodzeniazwierzęcegowykorzystywanotakżemetale
19
MetropolitanMuseumNewYork,CrossbowofCountUlrichVofWürttemberg(1413-1480),
https://www.metmuseum.org/art/collection/search/21940[dostęp:11.06.2020].
20
BrakinformacjioAutorze,ArsenałPruskiegoPartyzantavol.III-Kusza,http://prusy
.blog-
spot.com/2015/11/[dostęp:11.06.2020].
21
EncyklopediaPWNA-Z,1966,s.914.
22
R.PayneGallwey,op.cit.,s.116.
12
