Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2010Bliźniętawmitologiachiwierzeniach
Pierwszeurodzonebliźnię,zarównochłopiec,jakidziewczynka,jestzawszenazy-
waneTaiwo,coznaczyHpierwszepróbująceświat”
,podczasgdydrugiezostajenazwane
Kehinde,coznaczyHprzybywającenastępnie”
.Kehindewysyłaswojegowspółbliźniaka
jakopierwszego,abyzobaczyłjakwyglądaświatzewnętrzny,czyjestprzyjaznydlanich.
DopierojakTaiwodaodpowiednisygnał(płacz,krzyk),Kehindeurodzisię.Jeżelitego
sygnałunieda,toKehindenierodzisięiobumierawewnątrzmacicznie.BliźnięTaiwo,
pomimożeurodzonejakopierwsze,jestzawszeuznawanezamłodsze,aKehindeza
starsze-ztegopowodutojemuprzysługująwszystkiezaszczytypierworodnego.Taiwo
uznajesięzabliźniakabardziejciekawskiego,ryzykanckiegoinonszalanckiego,podczas
gdyKehindezaostrożniejszego,starannego,inteligentniejszegoibardziejrefleksyjnego
(spokojniejszego)(6,7).
PonieważJorubawierzyli,żebliźniętaposiadająwspólnąduszę,towprzypadku,
gdynowonarodzonebliźnięumierało,życiedrugiegopozostawałowdużymniebez-
pieczeństwie,bowiemzostałazachwianarównowagawjegoduszy.Ponadtozgon
jednegolubobojgabliźniątuznawanyjestzaolbrzymiąstratędlarodzinyiprzepo-
wiednięwielunieszczęść.Abyprzeciwdziałaćtemuniebezpieczeństwu,wykształciłsię
bardzospecyficznykulturowyprocesżałoby,którypoleganarzeźbieniudrewnianych
figurek.Figurkitenazywanesąereibeji(ibi-urodzony;eji-dwa;ere-świętywizeru-
nek).WdiasporycznejduchowościluduJorubaibejiutożsamianesązeświętymiKosmą
iDamianem.Zwyczajjestkultywowanytakżeobecnie.
Figurkajestzabieranadodomurodzinnego,umieszczanawołtarzykupoświęco-
nymElegbaznadzieją,żedrugaczęśćduszy,którazostałapopodzialepierwotnejna
dwieczęści,kiedybliźniętazostałyurodzone,będziemogłaterazzamieszkaćwfigurce
reprezentującejzmarłebliźnię.Pozostająceprzyżyciubliźnię,zracjiobecnościdrugiej
częściduszy,którajestterazprzechowywanaprzezjegoibeji,pozostajepotężneprzez
całeżycie.
Wyrzeźbionafigurkajesttraktowanajakżywaistota,którąnależykarmićimyć.Jest
nacieranaświętymolejem,myta,karmiona,ubierana,śpiewasięjejpieśniimodlido
niej.Fryzurajestcodzienniebarwionazapomocąochry,aciałonacieraneczerwonypy-
łemdrewnianym.Wzamożnejrodzinieniektóreibeji,jakowyrazdostojeństwa,otrzy-
mująperłowąpelerynę.Figurkajestwczasiedniatrzymanawpozycjistojącej,awnocy
kładziona.Częstobywaubieranawtesamerzeczy,cożyjącebliźnięlubwpodkoszul-
kęozdobionąkoralikami.Zuwaginawysokiodsetekporodówprzedwczesnych,brak
odpowiedniejopiekimedycznejiinfrastrukturysłużbyzdrowia,umieralnośćokoło-
porodowabliźniątnaterenachzamieszkałychprzezludJorubajestbardzowysoka,
stądtakżedużaliczbafigurekibeji(ryc.2.7).
Oilewkulturześrodziemnomorskiejipołudniowoamerykańskiejbliźniętaczęsto
byłysymbolemboskości,siłyiszczęścia,towkulturzeDalekiegoWschodu,wwieluczę-
ściachAfryki,wśródAborygenówczyEskimosów,stanowiłyznakkarybożej.Wobawie
przedniąbliźniętazazwyczajzabijano.Wzależnościodczęściświataczyprzynależności
plemiennejlostakimógłspotkaćobabliźniętalubjednoznich.Wtymdrugimprzypad-
ku,gdynoworodkibyłytejsamejpłci,zabijanotodziecko,któreurodziłosięwdrugiej
kolejności,zaśgdybyłyodmiennejpłci-dziewczynkę.Bardzoczęstookrutnylosswo-
ichdziecidzieliłyrównieżmatki.Niewszędziejednakkobietyzabijano.Niekiedykarą
15
