Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
BREWIARIADZIEJÓWRZYMSKICH
aleiAmmianusMarcellinus.Niebyłytoopasłetomy,wktórychau-
torzeszczegółamirelacjonowałwydarzeniaianalizowałhistorycz-
neprocesy,alekrótkie,najwyżejkilkudziesięciostronicowe-jeśli
przyłożyćdonichmiarędzisiejszychksiążek-zarysy.Donaszych
czasówszczęśliwieprzetrwaływcałościczterytekstyreprezentu-
jącetennurthistoriografiiIVw.Jedenznich,Epitomazdzieła
ocezarach(Epitomedecaesaribus),pozostajedlanasanonimowy,
natomiastwprzypadkutrzechinnychjesteśmywstanienietylko
nazwaćautorów,alenawetzmniejszymlubwiększymprawdopo-
dobieństwemrekonstruowaćszczegółyichurzędniczychkarier.
Utwórnajwcześniejszy,Księgaocezarach(Liberdecaesaribus),
jestdziełemAureliuszaWiktora,2adwakolejnebrewiaria,zachowane
zwyraźnąautorskąatrybucją,toskomponowaneprzezEutropiusza
BrewiariumodzałożeniaMiasta(BreviariumabUrbecondita)
orazBrewiariumdziejówludurzymskiego(Breviariumrerum
gestarumpopuliRomani),przypisywanewrękopisachniejakiemu
Festusowi.
Właśnieowetrzyutwory,którychautorzyznanisąnamzimie-
nia,zostanątuprzedstawioneCzytelnikowiporazpierwszywprze-
kładzienajęzykpolski.3Wcześniejjednakwartopoświęcićnieco
miejscaichformiegatunkowej,ideologicznemuprzesłaniu,źró-
dłom,atakżetwórcomiokolicznościompowstania,awreszcie-
recepcjiwpóźniejszychwiekach.4
2Starożytnośćprzekazałanamobadzieła:LiberdecaesaribusorazEpitomede
caesaribuswzbiorzeprzypisywanymniegdyśwcałościAureliuszowiWiktorowi,czyli
wtzw.CorpusAurelianum.Wjegoskładwchodziłyrównieżdwainnekrótkiedziełka,
którychjednakniedasięzaliczyćdotejsamejkategoriizarysówhistoriiRzymu;sąto
mianowicie:Początkinarodurzymskiego(OrigogentisRomanae)iOznakomitych
mężachmiastaRzymu(DevirisillustribusurbisRomae).Zewszystkichczterech
tekstówtworzącychCorpusAurelianumtylkoLiberdecaesaribusjestutworem,któ-
regoautorstwoniebudziwątpliwości.
3WprzypadkupismaEutropiuszatrzebazaznaczyć,żepolskiprzekładniemal-
żecałościtegotekstuznaleźćmożna-jakkolwiekniepodimieniembrewiarzysty-
wprzetłumaczonymdzielePawłaDiakona,któryułożyłswojąopowieśćodziejach
Rzymu,rozbudowująctylkoutwórEutropiusza;zob.PawełDiakon,Historiarzymska.
HistoriaLongobardów,przełożył,wstępemikomentarzemopatrzyłI.Lewandowski,
Warszawa1995.
4Natematanonimowychutworów,którychprzekładynieznalazłysięwniniej-
szymtomieiniezostałyomówionewewstępie,zob.Janiszewski(1999a:132-136);
Lewandowski(2007:376-381,389-390).
