Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Behema22,zwierzętabiblijne
amiastapolskie
Niemadowodównato,abyherbKrakowakiedykolwiekprzedsta-
wiałsmokaalbokruki,herbPoznaniakozice,tj.pyrki,aStarejWar-
szawystrusia23.Zwierzęcepostaciniebyłyjednakobcemieszczaństwu
najważniejszychośrodkówKoronyKrólestwaPolskiego24.Inwencjanaj-
dawniejszychheraldyków,twórcówgodełmiejskichmiałaswojeźródła
ibynajmniejniebyłaniąmiłośćdopolskiegokrajobrazunaturalnego
lubgospodarczego.Symboliczneznaczeniemożnaodgadnąćidocenić,
kluczleżybowiemwusilnejsystematyczności,pewnejschematyczności.
Wiedzącotym,wartosięprzyjrzećkolekcjimiejskichgodełodzwierzę-
cych,godełjeszczepozbawionychozdobników,któremogłybyspowo-
dowaćdezorientację.Wspomagającsięzachowanymitreściamiliterac-
kimi,kronikami,możnapokusićsięoodtworzenienietylkoswoistej
książkilosów,alewręczmapylosówpolskichmiast,mieszczaństwa.
Nienależynigdyzapominaćokontekściehistorycznym,sytuacjimiast
imieszczaństwawposzczególnychepokach,zatemwartopokrótce
przypomniećto,coożywiolemiejskimpisalinajwnikliwsiobserwatorzy
swoichczasów.JanDługosz,autor„Roczników”,pisałwwiekuXV:
SzczęśliwąwreszcienatchnionymyśląksiążęLeszekCzarnyudałsiędo
mieszczanKrakowskichNiemieckiegorodu,itakżonęswojęGryflnęjako
izamekichwiernościiobronieporuczył,obiecawszyim,„żeprzychyl-
nośćwniebezpiecznymrazieodnichdoznaną,pozawojowaniunieprzy-
jaciołszczodrzeimwynagrodzi.”[ł]isamymNiemcompowierzyłrządy
izwierzchnictwonadmiastem(nacosarkaliwielceprzeciwnitemupano-
wieirycerstwo,przestrzegającLeszka,ażebykiedyprzeciwniemuhardo
niewierzgnęli).
22
ElijahJ.Schochet,AnimalLifeinJewishTradition,NewYork1984:„Behema,theusualtermfordomestic
animals,mayalsoincludewildanimals,andattimesisusedtodesignatelargerbeasts”.
23
ManolisPapoutsakis,OstrichesintoSirens,„JournalofJewishStudies”2004,vol.55,no.1:„Outofthe
sixSeptuagintpassagesunderdiscussion,itisonlyIsaiah13:21,Jeremiah27(50):39andMicah1:8that
equate«ostriches»with«Sirens»”.
24
JanzKomorowa,KronikaZakonuBraciMniejszychObserwantów,KalwariaZebrzydowska2014:„Wklasztorze
poznańskimwielubracipowstąpieniudozakonudoznawałoczęstopokusinapaścizłychduchów.[ł]Kiedy
«Zły»ukazałsięimjeszczepokilkudniach,kiedyprałybieliznę,usiłowałygozłapaćijużprawiegotrzymały,lecz
wtedyzamieniłsięwosła,któryzwielkimchichotemismrodemwskoczyłdowody,zniknął”.
11
