Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.BankowośćspółdzielczawXIXw.
KorzystajączrozwiązańprzyjętychwspółkachSchulze-Delitzschabądź
Raiffeisenarównieżnainnychterenachzaczęłypowstawaćspółdzielniepo-
życzkowe.TakżewPolsce,będącejwówczaspodzaborami,pomimoistnie-
jącychwcześniejróżnychformorganizacjisamopomocowych
18
,zrzeszenia
korzystaływmniejszymlubwiększymstopniuzrozwiązańwypracowa-
nychprzezSchulze-DelitzschaiRaiffeisena.
Wskazującnaspecyfikępolskichstowarzyszeńkredytowych,należypod-
kreślić,żeopróczprzyczyngospodarczych,niebezznaczeniadlaichpowsta-
waniaifunkcjonowania,byłowykorzystywanietejformydziałalnościjako
elementuwalkiotożsamośćnarodową.WspomagałyonePolakówdostar-
czającśrodkówfinansowychpozwalającychnatrwanienaprzynależącejdo
nichodpokoleńziemi,traktowanejjakoczęśćutraconejojczyzny
19
.
Wposzczególnychzaborachpowstającespółdzielniepożyczkowemia-
łyróżnąpostaćiróżnenazwy
20
,odmiennieprzebiegałtakżeichrozwój
21
.
Przyczynątakiegostanurzeczybyły:zjednejstronykoniecznośćdostoso-
waniasiędowarunkówspołecznychigospodarczychpanującychwda-
nymzaborze,zdrugiejstronybrakaktówprawnychregulującychdziałal-
nośćspółdzielni.Ponieważpotrzebaistnieniaorganizacjiotakimprofilu
wynikałazistniejącejsytuacjigospodarczej,niebyłazaśwynikiemprzyję-
tychodgórnieprzezprawodawcęrozwiązań,powstającezrzeszeniatwo-
rzonowformachorganizacyjnoprawnychuregulowanychwobowiązują-
cychwówczasprzepisach.
Wzaborzepruskimfunkcjonowałytowarzystwapożyczkowe
22
,które
wzorowałysięnarozwiązaniachSchulze-Delitzscha,dlategowpóźniej-
szymokresienazywanojebankamiludowymi.Podstawęprawnąichfunk-
iffeisen–OrganisationinderBundesrepublikDeutschland(w:)RaiffeisenkreditinEuropa,Frankfurtam
Main1968,s.68in.
18
Takichjaknp.:tzw.UKarbona”–wiejskakasapożyczkowazałożonaw1765r.wdobrachA.Za-
mojskiego(za:Zaryshistoriipolskiegoruchuspółdzielczego.CzęśćIdo1918r.,podred.S.Ingloty,War-
szawa1971,s.18),BankPożyczkowydlaRatowaniasięWspólniewNieszczęściach(za:T
.Orzeszko,
BankispółdzielczewPolsce…,s.31).
19
WniektórychzaborachnawetnabywanieziemiprzezPolakówbyłozabronione,jaknp.wza-
borzepruskim,gdzienamocyuchwałysejmupruskiegoz1904r.Polacyzostalipozbawienimożli-
wościkupowaniaziemiistawianiananiejbudynkówmieszkalnych.
20
Zob.tabelanr1.
21
T
.Wyszomirski,Polskaspółdzielczośćbankowawokresiezaborów,BankSpółdzielczy1994,nr5,
s.17–20,P
.Frączak,SzkicdohistoriiekonomiispołecznejwPolsce,EkonomiaSpołecznaTeksty2006,http://
wiadomosci.ngo.pl/files/ekonomiaspoleczna.pl/public/Raport_Otwarcia/Fraczak_Historia.pdf,s.27.
22
Choćpojawiałysiętakżeinstytucjeoinnychnazwach,np.SpółkadlaOszczędnościiPo-
życzekwŚremieczySpółdzielniaKredytowawŚrodzie(za:T
.Orzeszko,BankispółdzielczewPol-
sce…,s.32–33).
29
