Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
221TadeuszLewaszkiewicz
stolicaChorwacji.OkresodpołowywiekuXVIIIdoroku1836byłepoką
dychotomiisztokawsko-kajkawskiej.Rok1836todatasymboliczna,ponieważ
właśniewtedyLjudevitGaj(głównyprzedstawicielilyryzmu)zmieniłjęzyk
swojejgazetyzkajkawskiegonasztokawski.Decyzjatawkrótceumożliwiła
zapewnieniewpiśmiennictwiedominacjidialektowisztokawskiemu,którym
posługujesięcałaSerbia.Dziękitemudoszłodotzw.umowywiedeńskiej
(1850)zSerbami(zwolennikamireformyKaradżicia)wsprawienwspólnego”
językasztokawskiegoChorwatówiSerbów.
DodominacjiwariantusztokawskiegoprzyczyniłysięwChorwacjirów-
nieżprzekładyBiblii.BartolKaśićwydałwroku1604gramatykęchorwacką-
wzasadzieczakawskązelementamisztokawskimi.Alejegorękopiśmienna
Biblia(1625)jestwłaściwiesztokawska,jakrównieżRitualrimski(1640)
zcytatamibiblijnymi.Sztokawskiejestteżpierwszedrukowanetłumaczenie
całejBibliiKatančicia(1831).
2.6.PrzekładyBibliinajęzykrumuński12
WRumuniifunkcjęoficjalnegojęzykaCerkwi,kancelariiidworówbojar-
skichpełniłdoprzełomuwiekuXViXVIniemalwyłączniejęzykcerkiew-
nosłowiański.WwiekuXVIrozpocząłsiępowolnyproceskształtowania
sięrumuńskiegojęzykaliterackiegoijednocześnieproceswypierania
zpiśmiennictwarumuńskiegojęzykacerkiewnosłowiańskiego,którycał-
kowiciewyszedłzużyciadopierowciąguXVIIIwieku.Wśródnajstarszych
rękopisówrumuńskichzXVIstuleciaznajdujesiękilkaprzekładówPsał-
terza,będącychbyćmożeodpisamizdrugiejpołowyXVwieku.Krótkopo
wydrukowaniupierwszejksiążkirumuńskiej-luterańskiegoKatechizmu
(1544)-ukazująsięwwydaniuksiążkowymczteryEwangelie(1560-1561),
następnieDziejeApostolskie(1563)iPsałterz(1570).Naprocesformowania
rumuńskiegojęzykaliterackiegooddziaływałyszczególnietakieteksty,jak
12Wykorzystanaliteratura:D.Bieńkowska,Literaturarumuńska[w:]Dziejeliteratur
europejskichł,s.1089-1139;J.Demel,HistoriaRumunii,Wrocław1986;H.Misterski,Psaltirea
înversuriMetropolityMołdawskiegoDosofei’aaPsałterzDawidówJanaKochanowskiego,
Poznań1970.