Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
ArkadiuszWąsiński,MichałSzyszka
PODMIOTOWOŚĆWKONCEPCJISPOŁECZEŃSTWA
OBYWATELSKIEGO
Wartozwrócićuwagę,żeakcentowanewewspółczesnejpolitycespo-
łecznejdążeniadodemokratyzowaniadziałańpublicznych,wzmacniania
więzispołecznychorazpartycypacjiwduchuspołeczeństwaobywatelskiego
wiążesięnietylkozimplementacjąkonkretnychnarzędzi,aleigłębiej
–zkoniecznościąodkrywaniaznaczeńpodstawowychwartościstanowiących
filarysamorządności.Skupiająsięonewokółistotypodmiotowościjednostki
igrupuczestniczącychwżyciupublicznym,atakżeichaktywnościiodpowie-
dzialnościzacharakterizakreszaangażowaniawsprawywspólnotylokalnej
5
.
Jakopodstawowy–jawisięwtymkontekście–proceskształtowaniaświa-
domościobywatelskiejwrealiachspołeczeństwademokratycznegoorazładu
publicznego.Procestenujawniabowiemzłożonespektrumsprawrozpa-
trywanychnietylkowwymiarzespołecznym,aleteżindywidualnym.Warto
zauważyć,iżmówiącorealiachwspólnotylokalnejfunkcjonującejwduchu
społeczeństwaobywatelskiego(współtworzonejprzezosobyświadomeswych
prawipowinnościobywatelskich)wyróżnionedwawymiary:środowiskowy
orazpodmiotowysąwobecsiebiewspółzależne,cowięcej,współzależność
tępostrzegasięjakozgodnązzasadąpomocniczości6.
Istotnośćwspomnianejwspółzależnościobuwymiarów,determinujących
jakośćicharakteruczestnictwajednostkiwrozwojuifunkcjonowaniuspołe-
czeństwaobywatelskiego,znajdujepotwierdzeniewkoncepcjachrozwijanych
nagrunciepsychologii,socjologiiifilozofii.
Przyjmującperspektywępsychologiispołecznejpodkreślasięznaczenie
podejściasytuacyjnego,zgodniezktórymanalizazachowańspołecznych
człowiekaniemożebyćzawężonawyłączniedopodejściadyspozycyjnego,
ogniskującegosięwokółatrybucjiwewnętrznych.Ludzieisytuacjeuwarun-
kowanespecyfikąichśrodowiskaspołecznegonznajdująsięnaogółwstanie
dynamicznejinterakcji”
7
.Wszak,niejestwyłącznietak,żewszystko,codzieje
sięzudziałemjednostkizależywyłącznieodniejsamej.Istotnejawisięprze-
ciwstawnestanowisko,wktórymrozważasięwpływczynnikówsytuacyjnych,
zachodzącychwśrodowiskuspołecznymnacharakteristylfunkcjonowania
osoby.Wymownejestposzukiwaniewiarygodnychodpowiedzinapytania,
którezdaniemPhilipaZimbardosąwtymkontekściekluczowe:nJakie
5
W.Toczyski,Rolaorganizacjipozarządowychwodrodzeniuspołeczeństwaobywatelskiego
[w:]Organizacjepozarządowewspołeczeństwieobywatelskim,(red.)M.Załuska,J.Boczoń,
Katowice1998,s.15–17.
6
S.Kowalczyk,Zasadydemokracji...,op.cit.,s.44-45;także:P.Winczorek,Wstępdo
naukiopaństwie,Warszawa1997,s.116.
7P.Zimbardo,EfektLucyfera,Warszawa2009,s.31.
