Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wprowadzenie
ichroliwpolityceświatowej.Obserwowanaintensyfikacjaaktywnościmiędzyna-
rodowejwArktyceiwobecArktykiwyraźnieprzekładasięnazmianęznaczenia
(politycznego,gospodarczegoorazwdziedziniewielowymiarowegobezpieczeń-
stwa)północnychobszarówpolarnychdlawielupaństwowychitransnarodowych
uczestnikówstosunkówmiędzynarodowych,równieżtych,którzynieznajdują
siębądźniefunkcjonująbezpośredniowArktyce.Dodatkowo,zewzględunazja-
wiskogwałtownienarastającychiwielopłaszczyznowychzależności(np.klima-
tycznychorazekologicznych),transformacjataniesiezasobąszersze,globalne
następstwa.Wtensposóbmechanizmsprzężeniazwrotnegoprowadzidodalsze-
gowzrostuznaczeniaorazzwiększeniazłożonościoddziaływaniaobszarówark-
tycznychnaewolucjęładumiędzynarodowego,takwwymiarzestrukturalnym,
jakifunkcjonalnym.Dlakonstruktywnegoopisaniaizrozumieniawskazanych
tuprzeobrażeńniezbędnejestudzielenieodpowiedzinapytania:jakajestistota
orazjakajestformawielowymiarowychzjawiskiprocesówzzakresustosunków
międzynarodowychdotyczącychpółnocnychobszarówpolarnych?Poszukiwanie
odpowiedzinatakpostawionepytaniaodbywasięwramachdebatytoczącejsię
ostatniowwielupaństwach,nietylkotzw.arktycznych.Niniejszaksiążkawza-
łożeniujejautorówstanowipróbęwłączeniasięwtędyskusjęiprzedstawienia
polskiejperspektywynazachodzącewArktyceprocesyizjawiska.
Zainteresowaniepolskichbadaczyobszaramipolarnyminiejestczymśno-
wym,polskiebadaniabowiemmająswojąciekawąbliskodwusetletniątradycję,
szczególniebogatąwodniesieniudorozwojupolarnychnaukoziemiinaukbio-
logicznych.Odmiennieprzedstawiasiękwestiadorobkubadaczyzzakresunauk
społecznychinaukhumanistycznych.Dorobku,którywpolskiejpolarystyce,
niestetywbrewświatowymtendencjom,przezdługiczaspozostawałnadzwyczaj
skromny.Otym,iżnwcześniejczypóźniej”będziemusiałosiętozmienić,wspo-
minałw1995rokuJacekMachowski-wykładowcaprawamiędzynarodowego,
dyplomata,publicystaipodróżnik,autorwielupracnaukowychipopularnonau-
kowychpoświęconychobszarompolarnym1.
IntensyfikacjaprowadzonychwPolscebadańpoświęconychdziałalności
człowiekawobszarachpolarnych(wyrażającasięrosnącąliczbąpublikacjina-
ukowychiaktywnościąpolskichbadaczynaforachmiędzynarodowych)oraz
wyraźnakrystalizacjaśrodowiskapolarnikówzkręgunaukspołecznychihuma-
nistycznychwskazują,iżtazmianawłaśniesiędokonuje.Ważnąrolęwtympro-
cesieodgrywadziałalnośćKomitetuBadańPolarnychPolskiejAkademiiNauk,
1
J.Machowski,Nowemiejsceizadanianaukhumanistycznychispołecznychwewspółczesnej
polarystyce,[w:]JednośćśrodowiskaprzyrodniczegoArktykiiAntarktyki:XXIISympozjumPolar-
ne,ZamekKsiąż,27-28X1995,(oprac.red.)J.Pereyma,J.Piasecki,InstytutGeograficznyUni-
wersytetuWrocławskiego,KomitetBadańPolarnychPAN,KlubPolarnyPolskiegoTowarzystwa
Geograficznego,Wrocław1995,163-165.
