Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SzelfkontynentalnyArktyki:źródłokryzysuczywspółpracymiędzynarodowej
55
wartewnimrozwiązania.Jednocześniepozostałaczęśćdnaarktycznegostano-
wiłabyzgodniezKonwencjąoprawiemorzawspólnedziedzictwoludzkości.
Byłobytorozwiązaniepożądane,jeślinieidealnewdziedziniestosunkówmię-
dzynarodowych,przynajmniejwodniesieniudomożliwychsporówikonfliktów
terytorialnych,atakżedodziałalnościnaukowo-badawczej.Ponadtouwzględnia-
jącjużistniejącerozwiązaniaprawnomiędzynarodoweodnoszącesiędokonty-
nentuAntarktyki25możnazałożyć,żeprzyjęciepodobnychregulacjiwstosunku
doArktykijestwobecnejsytuacjipoprostuniemożliwe.
BiorącjednakpoduwagęprzepisyKonwencjioprawiemorzaz1982roku
orazpraktykępaństwnadbrzeżnych,możnazauważyć,żeewolucjasystemumię-
dzynarodowegoprzebiegawkierunkunogradzania”(zawłaszczania)morzaiże
raczejkontrolowanydostępniżwolnośćmórzuzyskaprzewagęjakodominująca
zasada26.Równieżzapisart.76pozwalawodniesieniudodnaOceanuArktycz-
negonajbardziejzainteresowanympaństwom(Danii,KanadzieiRosji)naprzed-
stawianiezgłoszeńwKomisjiGranicSzelfuKontynentalnegolubskorzystanie
zart.9aneksuII.Niebagatelnąstawkąwpodjętejgrze(jeślinienajważniejszą)
sąrównieżsurowceenergetyczne,któreznajdująsiępoddnemoceanu,aktórych
wydobycieniebędzietrudneztechnicznegopunktuwidzenia.
OtwartąkwestiąpozostajerównieżstatusprawnyPrzejściaPółnocno-Za-
chodniego(Kanada)iPrzejściaPółnocno-Wschodniego(Rosja),jakopoten-
cjalnychszlakówżeglugowychwprzyszłości.Obecniekorzystanieznichwy-
magazezwoleniaijaktwierdząobapaństwaorganizowaniestałychszlaków
żeglugowychwtymrejonieniejestopłacalnefinansowo.Jednocześnienie
wyrażajązgodynaprawodotranzytutymiszlakamiżeglugowymi,ocousil-
niezabiegająUSAiUE,chociaższefrosyjskiegoMSZS.Ławrowjużw2005
rokuzauważył,żenistniejącerestrykcyjneprzepisydlastatkówobcychbander
pragnącychskorzystaćzwódrosyjskichsąszkodliwedlamiędzynarodowej
współpracytransportowej”27.Kanada,którauważa,żejejszlakiżeglugowe
znajdująsięnawodachwewnętrznych,niewykluczawprzyszłościinterna-
cjonalizacjiPrzejściaPółnocno-Zachodniego,stosującstatusprawnycieśniny
wykorzystywanejdożeglugimiędzynarodowej(przejściatranzytowego).Po-
nadtoobapaństwachcąwprzyszłychregulacjachwykorzystaćzapisart.234
Konwencjioprawiemorza28.
25Zob.UkładwsprawieAntarktyki,Waszyngton,1grudnia1959r.(nDz.U.”1961,nr46,poz.
237;nDz.U.”2000,nr100,poz.1087inDz.U.”2001,nr6,poz.52.).
26
Jakoprzykładymożnaprzyjąćchociażbyrozwiązaniakwestiispornychdotyczącychrybo-
łówstwa,szerzejzob.L.Łukaszuk,Współczesnesporyikonfliktymiędzynarodowedotycząceobsza-
rówmorskich.Wybranezagadnieniaprawneipolityczne,AkademiaMarynarkiWojennej,Gdynia
2004,s.24-28.
27D.Pharand,op.cit.,s.55.
28Ibidem,s.44i59.
