Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
CzęśćI.DziennikAbrahamaLewina[5]
Czwartek,21maja1942r.,wigiliaświętaSzawuot.
Jestmibardzociężkonaduszyiniewymownieciężkonasercu.Wciążsłychać
owyrzynaniuŻydów.Itakopowiadają,żeostatniejnocyzabilisześciuŻydówna
Pawiaku.Wśródzamordowanychznajdujesięjakobywspółpracownikłódzkiego
kahałuNadel
70
.OmasowejrzezitomaszowskichŻydówopowiedziałmidzisiajkolega
K.WubiegłymtygodniuwymordowanocałyJudenratzTomaszowaMaz[owieckiego]
wrazzrodzinamiwliczbie170osób
71
.
Dziwięsię,żewidzęjeszczeŻydówwłóczącychsiętuiówdzie,zaaferowanych
nważnymi”sprawami.Jestmitaknieswojoitakstrasznie,kiedysłyszęsmutnenowiny,
awesołychniestetyniesłychać,żedostajętakiegobólugłowy,iżjestembliskiobłędu.
Czyistniejejeszczedlanasjakaśnadzieja?Kiedyskończysiętentaniecśmierci?Kiedy
wreszcieujrzymywschodzącąjutrzenkę?
WczorajwnocyzabiliŻydawsposób,którynawetdlahitlerowskichmorderców
ibarbarzyńcówjestniezwykłyprzezswójwyrafinowanycynizmipogardędlaludzi.
[16]O10wnocyNiemcyzadzwonilidodomuprzyDzielnej17.Wprowadzili[do
niego]starszego,biednegoŻydaikazalidaćmujeść,gdyżspotkaligoopóźnejporze,
kiedyniewolnojużbyćnaulicy,aonoświadczyłim,żeniemagdzieprzenocować
iprzezcałydzieńnicniejadł.Wtymdomuznajdujesiępiekarnia.Żydzi,którzynależą
doobronyprzeciwlotniczej
72
,znajdowalisięwbramiejakodyżurni,poszlipopiekarza,
wzięliodniegobochenekchlebaidalinajeśćsiębezdomnemuigłodującemuŻydowi.
PogodzinieNiemcyznówzadzwonili.Zapytali,czywykonanoichrozkazinasycono
głodującego.PootrzymaniutwierdzącejodpowiedzizabraliŻydaśizastrzeliligona
miejscu.Gdybymniesłyszałotymzustmojejsiostry,mieszkającejwtymdomuprzy
Dzielnej17,niedałbymwiary,żetakiepodłezdziczeniejestmożliwe.
Opowiadają,żesąjużgotowespisykandydatówdoobozówpracy.Popołudniu
krążyłypogłoski,żezmobilizowanożydowskąpolicjęnatęnocdlaprzeprowadzenia
osławionychzubiegłegorokułapanek.Znaczysię,żeznówstoimywobliczubacha-
naliizokresuletniegowlatach1940-1941.Setkiitysiąceludzizluduirobotników
znówzapłacąswoimzdrowiemiżyciem,apolskaziemiapokryjesięnowymigrobami
żydowskichmęczenników.
Dowiedziałemsięzdośćpewnegoźródła,żezakładyprzemysłoweznajdującesię
poaryjskiejstroniesązmuszaneprzezwładzeniemieckiedozatrudniania[17]wyłącz-
nieŻydów.Pewnafabrykametalurgiczna,będącawłasnościążydowskąpodzarzą-
demkomisarycznym,byładotychczaszamknięta.Ostatniokomisarzzwróciłsiędo
władzozezwolenienauruchomieniefabryki.Specjalnakomisjainspekcyjnauznała,że
fabrykajestważnadlacelówwojskowychiudzieliłazezwolenianajejotwarcie,alepod
warunkiem,żewszyscyspecjaliścibędąobowiązkowoŻydami.Polaków,fachowców,
70PinkusNadel(1895-?),działaczspołeczny.CzłonekredakcjinKronikiGminyWyznaniowej
Żydowskiej”,któraukazywałasięwŁodziwlatach1929-1934.
717maja1942r.wTomaszowieMazowieckimzamordowanokilkuczłonkówJudenratu,wśród
nichprezesaJudenratu,LajbusiaWarzagera(KrzysztofUrbański,ZagładaŻydówwdystrykcie
radomskim,Kraków2004,s.187).
72Obronęprzeciwlotnicząwgetciewarszawskimzorganizowanowmaju1941r.Zob.Rada
ŻydowskawWarszawie,dok.67.
