Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AmorFati
1(9)/2018–C
ZASOPRZESTRZENIE
rozumieniezjawiskaexitusletalis.Nadrugimbiegunieznacze-
niowymznajdujesiębowiemobrazśmierciegzystencjalnej,na-
zywanejprzezpisarzabardzoczęstopsychiczną.Tenrodzajdo-
świadczeniadostępnyjestczłowiekowijakoprzeżyciewyjątkowej
sytuacjigranicznej,wobliczuktórejmożnastawaćwielokrotnie.
Możnazatem,powiadagdzieindziejautorFizjologii,umieraćnie
dwarazy,aniezliczonąichilość,ażdośmiercizupełnej.Wiążesię
onapopierwszezopuszczeniemwymiaruziemskiegoipowtóre,
zDrozpryśnięciemsię”wczasoprzestrzeniwrazzpamięciąonas
inaszejegzystencji.
Kategoriaexitusletaliswsensieegzystencjalnym/psy-
chicznympojawiasięuFilipowiczawariantywnie.Bywazwiąza-
nazsilnymdoznaniemstratykogośdlanasważnegoalbozzawo-
demosobistymlubideologicznym,którymożeprzybieraćpostać
wyjątkowegowstrząsu(Śmierćmojegoantagonisty,zt.otym
samymtytule).Kolejnywariantrozumieniaśmierciegzystencjal-
nejprzenikasięzpojęciemwolnościDod”.Wczasieokupacji
(orazzarazponiej)jestonskorelowanyzezjawiskiempsychicz-
nejlikantropii(Wózpełenchlebazt.Kotwmokrejtrawie,1977).
Bywatakżeegzemplifikacjąpewnegorodzajuresentymentu,który
objawiasięm.in.dążeniemdozemsty(Złotykrzyżykzt.Krajo-
brazniewzruszony,1947;Początekzt.Światłoidźwięk,czyli
oniedoskonałościświata,1975).Tegotypuresentyment–podob-
niejakuNietzschego,ztąróżnicą,żedlaFilipowiczawiara
iwspomnieniamogątakżespełniaćfunkcjęocalającą–prowadzi
wkonsekwencjidośmiercizupełnej.Jestwynikiemodrzucenia
wolnejdecyzjiegzystencjalnej.
Śmierćegzystencjalnawystępujewtwórczościautora
Nikerównieżpozakontekstemwojny.Jestokreśleniempostawy
dobrowolnegowyobcowaniasięczłowiekazotaczającejgorze-
czywistości,usunięciawewłasne,prywatnesprawy.Wtymwy-
miarzemotywtenfunkcjonujejakoformaucieczkiDod”wolności
34
