Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
SpórozasadnośćwprowadzaniatrybówADRstałsię,wobecfaktu
gwałtownegorozwojuinstytucjiprawnychopartychnatejidei,nietylko
wStanachZjednoczonych,alerównieżEuropie,wdużejmierzebezprzed-
miotowy.Przyjęcietejideiprzezwiększośćporządkówprawnych—ito
zarównowzakresiestosunkówprawnychkarnych,administracyjnych,jak
icywilnych—jestfaktem.Jednakfunkcjonowanieinstytucjinależącychdo
kataloguADRniezawszespełniaoczekiwanialegislatorów.Wobecpowyż-
szegobezodpowiedzipozostająpytaniaozakrestychuregulowańoraz
oczynnikideterminującefunkcjonowanieprocedurocechachADR.
ZakresiznaczeniepojęciaUtrybyalternatywne”ciągleewoluuje.
Wpoczątkowejfaziebyłyoneutożsamianezarbitrażemimediacją.Obec-
niezaliczanesądonichrównieżnegocjacje.Pozatymdynamicznyrozwój
instytucjisądowychipozasądowychzaowocowałpowstaniemformhybry-
dowych.Istniejewieledefinicji,podejmowanesąpróbyklasyfikacjiicha-
rakterystykiposzczególnychtrybów.Jednakichużytecznośćjestograni-
czonazewzględunaszybkośćzmianorazrosnącątendencjędotworzenia
elastycznychprocedur,którełączącechyróżnychtrybówlubprzewidują
możliwośćpłynnegoprzechodzeniapomiędzynimiwramachjednegopo-
stępowania
1
.Jednocześnie,mówiącoalternatywnychsposobachrozwią-
zywaniasporów,należymiećświadomość,żewszerokimujęciudotego
kataloguzaliczanajesttakżewszelkadziałalnośćmającanaceluminimali-
zowaniemożliwościpowstaniasporu.
Naużytekrozważańsystemowych,opierającsięnakryteriach:stopnia
sformalizowaniaprocedur,liczbyistatusuosóbzaangażowanych(strony,
osobytrzecie)iewentualnychuprawnieńwładczychosóbtrzecich,wyróż-
niasięczterycharakterystycznedlaporządkówprawnychtrybyrozwiązy-
waniakonfliktów
2
.Trybkontraktowyjestformąbezpośrednichnegocjacji,
wktórychrozstrzygnięcienastępujewdrodzeporozumienia,bezudziału
osóbtrzecich.Przywyborzeregułiprocedurstronymająpełnąautonomię.
Wtrybiemediacyjno–koncyliacyjnymstronyzachowująswobodęcodoza-
sadiproceduryorazwybierająbezstronnegomediatora.Mediatorjednak
niemażadnychuprawnieńwładczych,jegorolaograniczasiędodoradz-
twaipomocywosiągnięciukonsensusu.Trybarbitrażowycharakteryzuje
się,pozaautonomiąstronwkwestiiwyboruzasad,proceduriosobyarbitra,
1
Por
.StandardyprawneRadyEuropy.Zalecenia,t.IV
,Sądownictwo,Warszawa1998,s.241in.(reko-
mendacjanrR(86)12KomitetuPaństwCzłonkowskichRadyEuropyz1998r.).
2
Por.L.Morawski,Główneproblemywspółczesnejfilozofiiprawa.Prawowtokuprzemian,Warszawa
1999,s.192;A.Korybski,AlternatywnerozwiązywaniesporówwUSA,Lublin1993,s.34–37.
12
