Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PRZEDMOWAAUTORA
Zamiaremautorajestukazaćwolnomyślicielawwielurolach-ateisty,libertyna,
entuzjasty,szydercy,krytyka,metafizyka,fatalistyisceptyka,toteżnienależy
oczekiwać,żekażdaztychróljestwidocznawkażdymjednostkowymwolnomy-
ślicielu;aniteżniezakładasię,żekażdazgadzasięzdowolnąinnąwramachtej
sekty.Znajdziesię,byćmoże,czytelnik,którypomyśli,żerolaateistyniezgadza
sięzżadnąinną.Choćczęstopowiadasię,żenieistniejecośtakiegojakspekulatyw-
nyateista,tojednaktrzebaprzyznać,żeistniejekilkuateistów,którzyzgłaszają
pretensjedospekulacji.Autorjestprawdziwiepewien,żejedenznajbardziejsza-
nowanychpisarzyprzeciwnychchrześcijaństwunaszychczasówogłosił,żeznalazł
dowódprzeciwistnieniuBoga.Autorniewątpiteż,żektokolwiekzadasobietrud
poznania-takzogólnychrozmów,jakzksiążek-zasadicelównaszychwspół-
czesnychwolnomyślicieli,dojrzyażnadtoprzyczynprzekonujących,żeżadnaze
wspomnianychrólniejestdalekaodżycia1.
Ponieważautornieograniczasięjedyniedopisaniaprzeciwsamymksiążkom,
koniecznejestnastępującewyjaśnienie.Nienależywięcsądzić,żepisarzesąbłęd-
nieprzedstawieni,jeżeliniekażdesłowoAlkifronaczyLizyklesaudasięodnaleźć
wichksiążkach.Możnabowiemprzypuszczać,żedżentelmeniwprywatnych
rozmowachwypowiadająsięzwiększąotwartością,niżinnipiszą,żedoskonalą
swojealuzjeorazżewyciągająwnioskizeswoichzasad.
Zdaniemautoraowszystkichtych,którzypisząwprostczyteżaluzyjnie,
przeciwgodności,wolnościczynieśmiertelnościduszyludzkiej,czegobyniegło-
sili,możnapowiedzieć,żepodważajązasadymoralnościiniszcząśrodki,przy
pomocyktórychmożnaczłowiekauczynićrozumniecnotliwym.Wielemożnasię
obawiaćztegoobozuprzeciwzainteresowaniucnotą.Czyobawypewnegopodzi-
wianegoautora2,żesprawacnotycierpimniejzasprawąprzemyślnychprzeciw-
nikówniżzpowoduczułychnianiek,któresąskłonneotaczaćjąidusićnadmia-
remtroskiiuczućorazczyniązniejprzedmiothandlu,mówiąctakwieleona-
grodziezanią;czy,powiadam,obawaautoramapodstawy,stwierdzićmusisam
czytelnik.
1KolejneakapityzostałydodanewIIwyd.z1732.
2A.A.C.Shaftesbury,EssayontheFreedomofWitandHumour,czyliCharacteristics,t.I,s.97.
