Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
6
Słowowstępne
wościoddziaływaniainiestanowizagrożeniadlasamejdemokracji.
Wręczprzeciwnie,jestpowrotemdopierwotnegoznaczeniasłówde-
mosikratos.Doskonaleoddajątąsytuacjętakiejegosłowa:nChoćco-
razmniejobywatelichodzinawybory,nieoznaczatowcale,żestalisię
onibierni.Widzimyichdemonstrującychnaulicach,protestujących,
mobilizującychsięzapośrednictwemInternetu.Choćfrekwencjawy-
borczaspada,onisamisącorazbardziejaktywnigdzieindziej.Właśnie
dziękitejaktywnościrozwinęłysię-bezżadnegoodgórnegoplanu
-rozmaitepraktykinadzorowania,stawianiaprzeszkódiosądzania,
służącespołeczeństwudosprawowaniawładzynaprawczejiwładzy
nacisku.Widzimy,jakobokludu-wyborcyrysująsięsylwetkiluduna
straży,luduwetującegoiludujakosędziego”1.TakżeRonaldInglehart,
wyjaśniającywzrostzainteresowaniaobywatelibezpośrednimisposo-
bamioddziaływanianapolitykęprzezpryzmatzmianmodernizacyj-
nych,niewidziwtymzjawiskuzagrożeniadlademokracji.Wskazuje
on,żewtychspołeczeństwach,gdziepodstawowepotrzebymaterialne
zostałyjużzaspokojone,dochodzidowzrostuzainteresowaniaaktyw-
nościąnastawionąnaekspresjęinnychpotrzebiwartości.
Zebranedane,wramachregularnieprowadzonychbadańsonda-
żowychozasięguświatowym,wskazująnawyższezainteresowanie
aktywnościąniekonwencjonalnąwkrajachodłuższychtradycjach
demokratycznych,cozdajesiępotwierdzaćhipotezęmodernizacyj-
nąIngleharta.Zdrugiejstrony,pokładanewtychformachaktywno-
ścinadziejezwiązanezwiększymupodmiotowieniemklasniższych
(biedniejszychigorzejwykształconych)niepotwierdziłysię.Mimo
wszystko,wśródprotestującychnaróżnesposoby,dominująosoby
lepiejwykształconeibogatsze.Dużenadziejewiązanebyłyrównież
zinternetem,którymiałułatwiaćzwykłymobywatelominicjowanie
działańspołecznychipolitycznych.Rzeczywiście,internetjakome-
diumcorazpowszechniejsze,pozbawionewteoriihierarchii,zmienił
sposóbuprawianiapolityki,wtymtejpodejmowanejprzezobywateli.
Trudnojednakpowiedzieć,żezwiększyłondostępdopolitykiisiłęod-
działywaniajednostekigrupsłabszych,czytozpowodówliczebnych
czyzpowoduposiadanychwograniczonymzakresiezasobów.
Wszystkiewskazanepowyżejuwagiodnieśćmożnarównieżdo
Polski.Poroku1989,kiedydoregionuEuropyŚrodkowo-Wschodniej
1P.Rosanvallon,Kontrdemokracja.Politykawdobienieufności,Wrocław
2011,s.4.
