Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
wstęp
Artykułyzebranewniniejszymtomieprezentujądiachronicznespojrzeniena
przeobrażenianajnowszejpolszczyzny,będąceodbiciemprzemianpolskiejwspólnoty
komunikacyjnej.OkresodIIwojnyświatowejdochwiliobecnejtoczasstosunkowo
krótkinatlecałychdziejówjęzykapolskiego,ajednocześniewystarczającodługi,aby
zaobserwowaćwnimzmianyjęzykowewichnastępstwiechronologicznym.Latate
cechujeogromnadynamikatransformacjikulturowych,społecznychipolitycznych,
mającychdecydującywpływnakształtwspółczesnegojęzykapolskiegozarówno
wjegowarstwiesystemowej,jakipragmatycznej.
TomotwierająopracowaniaprzedstawiającesylwetkęnaukowąProfesoraoraz
bibliografięJegoprac,obrazująceJegoogromneosiągnięcia,m.in.jakowspółtwórcy
polskiejtekstologii,autorahistoriijęzykapolskiegowjęzykuniemieckim,znawcy
gwarLubelszczyzny,atakżeznawcyjęzykapolskiegoioświatypolskojęzycznejza
granicąorazglottodydaktykipolonistycznej.
WrozdzialeIzamieszczonoartykułyobrazująceprzeobrażeniawsystemiejęzyka
polskiego.TematykętęrozpoczynatekstProfesorJadwigiPuzyniny,będącyzapowiedzią
wieluwątków,któreznalazłyrozwinięciewkolejnychtekstach.Zawieraongłęboką
analizęaksjologicznąomawianejepoki,odczasówstalinowskich,którychwartości
byływistocieantywartościamidlaprzeważającejwiększościspołeczeństwapolskiego,
poprzezpropagandękomunistycznąlat70.,wedługJ.Bralczykabezpardonowo
narzucającąpoglądypartiirządzącej,inaczejzwanąprzezM.Głowińskiegonnie-
podmiotowąkoncepcjąpodmiotu”
,poczasywspółczesne,zmierzającewkierunku
relatywizmuihedonizmu,zaprezentowanenatleważnychwydarzeńizjawiskspołecz-
nychtegookresu.Następnerozważaniadotycząkształtupolitykijęzykowejwzmie-
niającejsięrzeczywistościspołeczno-kulturowejpoIIwojnieświatowej.Znajdująsię
tutakżerefleksjenatematjejprognozowaniado2050r.orazanalizalingwistycznych
konsekwencji,wynikającychztransformacjiustrojowejpaństwsłowiańskich.Kolejne
artykułysąuporządkowaneodnajwyższegopiętraanalizlingwistycznych,tj.odtekstu
idyskursu,poprzezsłownictwo,dotradycyjnieujmowanychpoziomówgramatyki:
składni,słowotwórstwa,fleksjiifonetykizfonologią.Lekturategorozdziałudostarcza
usystematyzowanejwiedzynatematprocesukrystalizowaniasięnowejsubdyscy-
plinylingwistycznejiewolucjikoncepcjitekstuodrodzimychpoczątkówbadańnad
ponadzdaniowymirelacjaminawiązaniadonajnowszychanalizotwartychnadys-
kurs.Kolejnyartykułjestpoświęconyfunkcjonowaniudyskursupublicznegoikultu-
rowouwarunkowanymczynnikomkontekstualizacji.Seriaartykułówpoświęconych
słownictwustanowisyntetyczneopracowanierozwojupolszczyznyogólnej,wtym
frazeologizmów,neosemantyzmówizapożyczeńangielskichorazleksykionimicznej,
s.9.NajnowszedziejepolszczyznywedługperiodyzacjiprzyjętejprzezS.Dubiszadzieląsięnatrzy
fazy:1)IIwojnaświatowaiokupacja,2)lata1945-1990,3)latapo1990r.Por.S.Dubisz,Język,historia,
kultura(wykłady,rozprawy,rozważania),Warszawa2012,s.172.
