Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Początkirolnictwa
9
mizwierzętamibyłybydło,owce,świnie
ikonie,które,wjużudomowionejformie,
rozprzestrzeniłysięzBliskiegoWschodu
naobszarcałejAzji.Dociągnienianarzę-
dzidoorki,sańiwkońcuwozówkołowych
zaczętoużywaćbydłaiosłów.WAmeryce
Południowejjakozwierzętajucznehodo-
wanolamy,podczasgdyświnkimorskie
byłytrzymanejakożywność.
Cozawdzięczamyrolnictwu?Pro-
Wielbicielemleka
iwrogowiemleka
Początkowo,potym,jakzostałodsta-
wionyodpiersimatki,człowieknie
potrafiłtrawićmleka.Dopierooko-
ło7500latp.n.e.uczłonkówplemienia
hodowcówbydłażyjącychnaobszarze
międzyBałkanamiiEuropąŚrodko-
wąwykształciłsięnowygen.Genów
umożliwiłimtrawienielaktozy-cukru
występującegowmleku-także
wwiekudorosłym,atymsamymdał
początektakimdodatkomdodiety,
jakmasło,serijogurt.Jednakgenten,
któryjestnajczęściejspotykanyuludów
zpółnocnejEuropy,ciągleniewystę-
pujeuniemalpołowypopulacjiświata,
któranadalnietolerujelaktozy.
dukcjażywnościopartanarolnictwiena-
dalstanowifundamentwspółczesnejcy-
wilizacji.Jednakrozpowszechnieniesię
uprawyroślinnieprzyniosłowyłącznie
dobrodziejstw.Porównanieszkieletów
wcześniejszychmyśliwych-zbieraczyze
szkieletamiprzedstawicielipóźniejszych
ludówrolniczychdowodzi,żenaogółci
pierwsibylilepiejzbudowaniizdrowsi,
coodzwierciedlaichbardziejzróżnico-
wanądietę.Pierwsirolnicy-conadaljest
zauważalnewśródsetekmilionówrolnikównacałymświecie-mieli
dużouboższądietę,wskładktórejwchodziłyprzedewszystkimproste
węglowodany.Białko,podpostaciąmięsalubproduktówmlecznych,
pojawiałosiębardzorzadko.
Jeszczeprzedpojawieniemsięrolnictwanastąpiłpewienpodziałpra-
cy.Wspołecznościachłowiecko-zbierackichkobietyzwyklezajmowa-
łysięprzedewszystkimzbieractwem,podczasgdyzajęciemmężczyzn
4300p.n.e.
początkiuprawybawełny
wdolinieIndusu
iwMezoameryce
4000p.n.e.
rozprzestrzenieniesię
rolnictwawEuropie
iAfryceSubsaharyjskiej
4000–3000p.n.e.
pierwszemiastawMezopotamii
