Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
DziełoJanaDługoszał
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
-
23
MistrzaWincentegojakobadaczadziejówmniejinteresowałageografia.Zaczynaod
nstarożytnychustaw”,gdyżautorjestszczególnymtropicielempraw(wszczególno-
ścitowłaśnieprawostajesięwedługniegopoczątkiem,podstawąigwarancjąbytu
państwaispołeczeństwa).Jednakżezapoprzednikiemwprowadzamiejsca,wktórych
dokonywałysięważneczyny,wprowadzagrodyimiasta-jakGłogów,aprzedtem
iGniezno,iKrakówzczasówprzedhistorycznych.Ukronikarzawielkopolskiegoob-
serwujemyteżzabiegiestetycznewopisiepięknaziemiLechitów.Oniinnikronikarze
wprowadzająpojęcie:nkluczzieminaszej”,apojęcietozostajewróżnychformach
przyswojoneprzezcałepóźniejszedziejePolski.
UkoronowaniemobrazuziemzwiązanychzKrólestwemPolskimjestChorogra-
fiaJanaDługosza.Jednakżehistorykigeografpamiętałciągleonkluczach”Króle-
stwaPolskiego(częstotraktowanegojakoidea,któradopierozajegoczasówstałasię
wpełnirzeczywistościąpolityczną).Wieleztychkluczyznajdowałosięjednakpoza
granicamiwspółczesnegomuKrólestwa.Długoszniewpadaweuforięzpowodunie-
zwykłejwielkościobszarównowopowstałegopaństwaunijnego.Onciągleżyjemi-
tem,botakjużmożnaprzynimpowiedzieć,piastowskim.OnciąglepamiętaoŚlą-
sku,utraconymwXIVw.,oPomorzu,itonietylkoGdańskim,zagrabionymprzez
Krzyżaków.Dlategowbrewpoglądomswegopolitycznegowychowawcy-Zbigniewa
Oleśnickiego-stajezdecydowaniepostroniekrólaKazimierzaJagiellończykainkor-
porującegonziemiepruskie”,czylikrzyżackie,wtymGdańskiPomorzedoKrólestwa
Polskiego.Dlategotylemiejscapoświęcawojnietrzynastoletniejrozgrywanejnajego
oczach.PrzedstawiawniezwykleekspresywnysposóbzawieraniePokojuToruńskie-
gow1466r.,któregobyłświadkiem.Bierzeudziałnietylkowakciepodpisywania
traktatuzWielkimMistrzem,któryzrzekasięnarzeczKrólestwaPolskiegoPomorza
Gdańskiego,anawetstolicyswegopaństwa,niezdobytegodotądMalborka,zrozrado-
wanymiPolakamiimieszkańcamidotychczasowychziemkrzyżackichiprzelewana
papiertęradość,tentriumfisatysfakcję,żewreszcieudałosięzłamaćpotęgęzakonu
krzyżackiegoskuteczniejniżpodGrunwaldem,asamWielkiMistrzstajesięlennikiem
królapolskiego!Ajednakpotychwybuchachradościprzychodzismutnarefleksja,
którąteżokreślićmożemyjakozadanie,jakoprogrampolitykizagranicznejPolski:
Wierzę,żebyłbymszczęśliwszy,gdybynamoichoczachzamiłosierdziemBożym
zwróconoteżizjednoczonozKrólestwemPolskimŚląsk,ziemięlubuskąisłupską12.
Należątesłowa,pełnerzewności,donajpiękniejszychwcałymwielkimdziele
Długosza,więcej:przechodzązpokolenianapokolenie,abywnaszychczasachożyć
zcałąmocąaktualnościirealizacji.To,żemieszcząsięonewramachmituziemipia-
stowskiej(czylipolskiej),niepodlegadyskusji.Takjakzresztąito,żemitmasiłęnie
tylkoreproduktywnąwprzeżywaniuspołecznym,aleisiłęsprawczą.Liczącaogromną
ilośćstronChorografia,którazaczynasięodAdamaiEwy(dosłownie),przechodzi
doNoegoijegopotomstwa(atowszystkozewzględunakonwencjęśredniowieczną
12J.Długosz,Roczniki,czylikronikisławnegoKrólestwaPolskiego,Ks.XII,przeł.J.Mrukówna,Warsza-
wa2015,s.186.
